سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مقدمه
چسباندن یکی از روش های مهم ایجاد اتصال در موارد زیر است:
• یک ماده و یک پوشش مانند جوهر و پوشرنگ که کاربردی عمومی دارند.
• قطعاتی که در دو مرحله تهیه می شوند, مانند چراغ عقب تزریق شده ی خودرو در دو یا سه رنگ
• محصولات چند جزئی به منظور ایجاد یک وسیله ی واحد, مانند بدنه ی کامیون و اتوبوس
تشکیل پیوند به وسیله ی یکی از موارد زیر قابل دست یابی است:

• مستقیما درحین فرایند, به عنوان اقتصادی ترین روش
• پس از فرایند در یک مسیر غیرمستقیم با چسباندن، متنوع ترین راه
مواد مورد استفاده بسیار متنوع اند، به طوری که می توان موادی مانند کاغذ، فلز، شیشه، منسوجات طبیعی یا مصنوعی، چوب، سیمان و غیره را در زمره ی " مواد شرکت کننده درمتصل سازی با چسب" محسوب نمود.
اهداف عمده ی ایجاد اتصال با چسب موارد زیر می باشند:
• صرفه جویی در هزینه ها با استفاده از قسمت های استاندارد که به وسیله ی یک فرایند ساده به یکدیگر متصل شده اند.
• اجتناب از آسیب های مکانیکی مثلا در اثر مته کاری
• اجتناب از آسیب های حرارتی مثلا در اثرجوش کاری
• ایجاد اتصالات ساختاری
• افزودن ویژگی های چندین ماده به یک ماده ی واحد مانند فیلم های چندلایه.
• تقویت بسپارها با پارچه(منسوجات).
• ایجاد قطعات چندسازه با کارکردهای متنوع, مانند اجزای نرم و سخت.
• ایجاد قسمت های پیچیده یا غول پیکر با شروع از مواد ساده, مانند قاب های چندسازه.
• مرمت بخش های آسیب دیده مانند ضربه گیرها یا تسمه ها.
اتصال چسبنده را می توان به عنوان یک روش بسیار ساده در نظر گرفت اما مشکلاتی نیز وجود دارند, مشکلات عمده ی احتمالی موارد زیر هستند:
• عدم تطابق بین مواد اتصال یافته
• قابلیت خیس شوندگی اندک بسپارهای استاندارد

نخستین قدم به سوی یک چسبندگی خوب: قابلیت خیسی مناسب
کشش سطحی یک پارامتر فیزیکی است که قابلیت خیس شدن یک ماده ی جامد ( یک بسپار یا هرماده ی دیگر) توسط یک مایع را (یک مذاب بسپاری، چسب یا آستری) کنترل می کند.
• اگر کشش سطحی ماده جامد S مساوی یا بزرگ تر از کشش سطحی مایع L باشد، مایع جامد را خیس خواهد کرد.
مایع جامد را خیس می کند S > = L

• اگر کشش سطحی ماده جامد S کوچک تراز کشش سطحی مایع L باشد, جامد مایع را دفع خواهد کرد.
جامد مایع را پس می زند S < L

همان طور که در جدول مشاهده می شود, کشش سطحی بسپارها دارای ویژگی های زیر می باشند:
• بسیار کمتر از کشش سطحی فلزات و شیشه, پنج تا دویست بار کوچک تر.
• کمتر از کشش سطحی آب خالص, 30 تا 70% پایین تر.
• در محدوده ی روغن های نفت خام برای بسپارهایی که به میزان کمتری آب دوست هستند.

Material Surface tension
Dyne/cm
Metals Copper 1100
Aluminium 840
Zinc 750
Tin 530
Lead 450
Glass 250-300
Water 73
Plastics Polyimide 50
Phenolic resins 47
Polycarbonate 46
Nylon (Polyamide) 46
Epoxy resins 43-47
Cellulose acetate 45
PET 41-44
Polyurethane 43
ABS 35-42
PSU 41
PMMA 39
U-PVC 39
PPS 38
PPO 38-47
PVA 37
Acetal (POM) 36-38
Plasticized PVC 33-38
EVA 33
Polystyrene 34-38
EVA 33
PBT 32
Polyethylene 30-31
Polypropylene 29-31
Oils 24-33
Silicone 24
PTFE 18
FEP 16

نمونه هایی از کشش سطحی بسپارها در مقایسه با فلزات آب و مواد نفتی

 

به طور کلی چسبندگی مستقیم دو ماده به موارد زیر بستگی دارد:
• کشش های سطحی نسبی
• سازگاری شیمیایی
• پارامترهای فرایند به خصوص دماهای نسبی

در طرح زیر با عنوان " سازگاری نمونه ها در برابر کشش سطحی"، بدون ادعای جامع بودن، سازگاری و ناسازگاری زوج بسپارها نشان داده شده است. بسپارها بر اساس کشش سطحی، باکاهش از چپ به راست برای یک بسپار و کاهش از بالا به پایین برای دومین بسپار ارزیابی می شوند. می توان به این نکته توجه نمود که سازگاری برای بالاترین کشش سطحی، اغلب رضایت بخش و برای پایین ترین کشش سطحی، اغلب نامطلوب است اما استثناهائی نیز وجود دارد مانند PBT که دارای گروه های عامل استری می باشد.

Surface tension 46 46 45 43 43 38 41 39 39 37 36 32 32 30 30
Plastic PC PA CA PET TPU ABS PSU PMMA PVC PPO POM PS EVA PBT PE PP
46 PC S 1 S S S S S n S n n
46 PA l S S n l l
45 CA S S S S n n l S n n
43 PET S S S
43 TPU S S S S S S n n S n n
38 ABS S S S S S S S n n S n n
41 PSU S S
39 PMMA S S S n l l
39 U-PVC S S S S S S n l n S l l
42 PPO n n n n S S n l
37 POM S n l l
36 PS n n n n n n l S n S S n n n
33 EVA l n S S S S
32 PBT S S S S S n S n n
30 PE n L n n n l l l n S n S l
30 PP n L n n n l l l l n S n l S
S or S Satisfactory l limited n Not satisfactory

سازگاری نمونه ها دربرابر کشش سطحی

چگونه می توان چسبندگی را افزایش داد
اساسا چندین شیوه ی مختلف برای افزایش چسبندگی وجود دارد:
• اصلاح بسپار به وسیله ی آمیخته سازی, افزودن ارتقا دهنده های چسبندگی, عامل دار کردن به وسیله ی شاخه دار کردن یا همبسپارش.....
• اصلاح سطح تنها به وسیله ی عملیات سطحی, شاخه زنی یا بسپارش
• اعمال یک ماده ی سوم سازگار با دو ماده ی مورد اتصال مانند یک آستری
• استفاده از فرآیندهای سازگارکننده مانند ایجاد اتصالات عرضی

آلیاژ کردن یا همبسپارش
آمیختن یک بسپار غنی شده با گروه های شیمیایی با یک بسپار سازگار دیگر, یک تکنیک ساده و مناسب است. یک راه حل دشوارتر همبسپارش دو بسپار است. طبقه بندی های صنعتی و تجاری بسیاری وجود دارند, مانند:
• ABS , SAN , ASA در برابر پلی استایرن
• EVA در برابر پلی اتیلن
• آمیخته های PC/PBT و غیره
جدول زیر با عنوان "نمونه های سازگاری استایرنیک ها" بهبود سازگاری آمیخته ها یا همبسپارها را در برابر پلی استایرن خالص نمایش می دهد.

Blends or copolymers Homopolymer
Plastic ABS ASA SAN PS
ABS S S S n
ASA S S S n
SAN S S S n
PC S S S n
PBT S S S n
CA S S S n
TPU S S S n
PMMA S S S n
U-PVC S S S l
S Satisfactory l limited n Not satisfactory


سازگاری استایرنیک ها

افزودن ارتقادهنده های چسبندگی
قاعده ی کلی ارتقادهنده های چسبندگی، افزودن گروه های شیمیایی فعال به بسپار مورد نظر می باشد. به عنوان مثال، تکپارهای آکریلات، نمک های فلزی چند عاملی و متاکریلات ها به آمیخته های لاستیک افزوده شده و چسبندگی به فلزات و دیگر اجزا را بهبود می بخشند. آنها در موارد زیر قابل استفاده اند:
• تمام لاستیک های پخت شده توسط پراکسید ها

o NR ,SBR ,NBR

o EPDM ,HNBR و پلی اتیلن کلروسولفوناته

o لاستیک سیلیکونی
• پوشش های آلکیدی
• پوشش های اپوکسی
• نرماسل ها
آمین ها مثالی از مواد شیمیایی واکنش گر هستند که ارتقادهنده ی چسبندگی پلی اتیلن به فلزات هستند.

اصلاح سطح: راه حلی تطبیق پذیر برای تغییرات پیوسته
اصلاح سطح به دلیل تطبیق پذیری, سادگی , هزینه ی کم و سرعت عمل به طور گسترده مورد استفاده است. به منظور توسعه ی حوزه ی کاربرد و بهبود هزینه و عملکرد , روش ها در تغییر و تحول دائمی هستند. قاعده ی کلی , ایجاد گروه های شیمیایی فعال مانندهیدروکسیل, کربونیل, کربوکسیل, هیدروکسید, آلدهید , اتر, استر و غیره بر سطح بسپار مورد نظر می باشد. برخی از این موارد را ذکر می کنیم:
• تخلیه ی هاله ای (کرونا) ایجاد کننده ی گروه های آب دوست مانند مانندهیدروکسیل, کربونیل, کربوکسیل, هیدروکسید, آلدهید , اتر, استر...
• اکسایش توسط تابش به منظور ایجاد گروه های اکسیده و آب دوست مانندهیدروکسیل, کربونیل, کربوکسیل ...
• آمایش با پرتو فرابنفش, مخصوصا در مورد پلی اتیلن
• آمایش پلاسمائی, نتایج وابسته به شرایط عملیاتی
• حکاکی شیمیایی: اسید کرومیک یا اسید سولفورکرومیک ایجاد کننده ی گروه های آب دوست مانند هیدروکسیل, کربونیل, کربوکسیل,سولفوریل...
• ایجاد پیوند بین دی متیل متاکریلات و لاستیک طبیعی، پلی بوتادین، شبکه های پلی استایرن
• ایجاد پیوند PEG بر روی سیلیکون پیش از عملیات اکسیژن-پلاسما برای نقش های چاپی
• ایجاد زنجیرهای PVP روی ویفرهای سیلیکونی
جدول زیر کارآیی برخی عملیات سطحی را برای بسپارهایی با اتصال پذیری کم، مانند پلی اتیلن ها، فلوروبسپارها، سیلیکون ها و برخی دیگر را نشان می دهد.
می توان گفت که بهبود توانایی در چسبندگی بسیار موثرتر از ارتقای کشش سطحی است.


U ted Untreated Treated Variation, %
Polymer Adhesion strength
PTFE 75 750 900
PVDF 278 1280 360
Polyethylene 315 3125 892
Polypropylene 370 3080 732
PET 530 1660 213
Polystyrene 566 >4000 >600
Polyamide 846 4000 373
PE surface tension, dyne/cm
Flame treated 31 50 62
Corona treated 31 48 55
Plasma treated 31 48 55
Silicone water contact angle, degree
O2-plasma treated 90 30
PEG grafted 90 30



نمونه هایی از اثرات عملیات سطحی

 

آستری ها اتصال بین بسپارها یا دیگرپایه های کار و چسب ها رابهبود می دهند
وظایف آستری ها به شرح زیر می باشند:
• خیس کردن سطح بسپاری
• رسوخ در سطح، هنگامی که چسب قادر به انجام این کار نیست
• ایجاد فیلمی چسبنده بر سطح کارپایه که با چسب نیز سازگار است
• حفاظت از سطح کارپایه به هنگام انبارش
آستری ها بسیار متنوع اند و به طرق زیر می توانند ساخته شوند:
• محلول های رقیق از چسب ها: گرانروی کم جذب سطحی را ساده می کند.
• شیرابه
• ارگانوسیلان ها
• ایزوسیانات ها
• سامانه های RFL :ترکیب رزورسینول فرمالدهید به منظور غرقه سازی منسوجات.
• برنشست های خاص مانند پلی آنیلین بر روی فولاد
آستری باید با کارپایه مورد نظر و چسب مطابقت داشته باشد و عموما تولیدکنندگان چسب یک یا تعداد اندکی از آستری ها را برای هر کارپایه و چسب توصیه می کنند.

نتیجه گیری
توانایی چسبیدن به مواد دیگر از پر اهمیت ترین موارد برای بسیاری از کاربردهای بسپارها نظیر چاپ, اتصال, پوشرنگ, پوشش, درزگیر و غیره می باشد.اتصال مواد بسپاری با دیگر بسپارها, فلزات , شیشه و غیره امکان ساخت قطعات در دو مرحله , یا سوار کردن چندین قسمت ارزان و ساده برای تولید یک وسیله ی پیچیده ی واحد را میسر می سازد.
متاسفانه , بسپارها دارای کشش سطحی کم و قابلیت خیس شوندگی ضعیف هستند و اغلب از لحاظ شیمیایی خنثی می باشند که این امر منجر به دشواری های پیوندی شدیدی می گردد. روش های مختلفی برای بهبود چسبندگی مواد با اتصال دشوار وجود دارد: تغییر سطح با بسپارش متقابل, آلیاژ کردن, پیوند زنی, افزودن ارتقادهنده های چسبندگی یا تغییر سطح با وسایل مکانیکی , شیمیایی و فیزیکی , پوشاندن با استفاده از آستری هایی با خواص متنوع که توسط تولیدکنندگان چسب عرضه می شود. هر آستری به یک محتوای کارپایه/چسب تخصیص داده شده با وجود این امکان انتخاب ساده تر با توجه به توصیه های تولیدکنندگان فراهم گردیده است.
استفاده ی مناسب از این تکنیک ها این امکان را ایجاد می کند که پایداری چسبندگی ها به میزان ده برابر یا بیشتر افزایش یابد و همچنین مشکلات صنعتی در بخش های دارای تولید انبوه یا کاربردهای فناوری مدرن حل شود. 


برگردان: مهندس منیعی 





تاریخ : یکشنبه 89/12/29 | 9:0 صبح | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
.: Weblog Themes By BlackSkin :.