فناوری جنگ الکترونیک:
ابزارهای الکترونیک در جنگ‌های جدید به صورت اصلی‌ترین ابزارهای تسلط بر نیروها و سلاح‌ها در میان ارتشهای متخاصم درآمده است. به طوری که بدون وجود ابزارهای الکترونیک لازم، حصول پیروزی برای آنها میسر نیست. با توجه به تعریفی که از تجهیزات الکترونیک به عمل آمد، روشن می‌شود که این ابزارها به طور اصولی در موارد زیر به کار گرفته می‌شود: 1. دستیابی به اطلاعات موجود در میدانهای نبرد، به عبارت دیگر اقدام به انجام مأموریتهای شناسایی به وسیله‌ی تجهیزات شناسایی و تجهیزات نظامی. 2. تسلط بر سلاح‌ها و نیروها با به کارگیری سیستم‌های هشدار و تجهیزات فرماندهی کنترل و نیز تجهیزات ناوبری و هدایت.از آنجا که برخی از این تجهیزات ویژگی شناسایی شدن دارند به این معنا که به محض استفاده از آنها جایگاه و کدهایشان شناسایی می‌گردد؛ مانند دستگاههای بی‌سیمی و راداری که امواج الکترومغناطیسی قابل دریافت انتشار می‌دهند. و دستگاه‌هایی که پرتوهای غیرقابل دید با چشم منتشر می‌کنند (مانند اشعه مادون قرمز و لیزر) اما امکان مشاهد آنها با وسایل مناسب ممکن است، علوم کاربردی وسایل ضد آنها را به کار می‌گیرد تا کارآیی آنها را کاهش دهد و این به نوبه خود موجب پیشرفت دیگر فناوریهای شناسایی متقابل Electronic countermeasures گشته که هدف آنها شناخت ویژگی‌های شناسایی شوندگی رادار همچون فرکانس امواج ناقل، نمایش ضربان در ثانیه، میانگین تکرار ضربان در ثانیه، میانگین چرخش آنتن یا میانگین پیمایش آنتن در یک دقیقه، مکان رادار، شکل و حجم آنتن و ساماندهی رادار. هدف این کار تعیین پایگاه‌های تجهیزات الکترونیک و تحلیل ویژگی‌های آنها برای دریافت اطلاعات لازم از نیروهای دشمن است تا بتوان از این راه وسایل لازم را برای مقابله با او تدارک دید.
از ویژگی‌های برجسته این تجهیزات ضدالکترونیک، سری بودن فعالیت آنهاست. زیرا اینها مثل- تجهیزات ارسال بی‌سیمی و راداری- دستگاه‌هایی هستند که در هنگام دریافت پیام قابل شناسایی نیستند.
این تجهیزات چند ویژگی دیگر نیز دارند؛ مثل وسعت میزان شناسایی، سهولت جابه‌جایی- به طوری که می‌توان آن را در نقاط بسیار و دور از دشمن نصب کرد- ثبات و انعطاف‌پذیری در گردآوری اطلاعات و عدم اتکای این تجهیزات به اوضاع جوی. از مهمترین تجهیزات ضدالکترونیک مورد استفاده به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
الف. تجهیزات قابل حمل زمینی مثل تجهیزات شناسایی بی‌سیمی و راداری زمینی.
ب. تجهیزات قابل حمل فضایی، مانند تجهیزات شناسایی بی‌سیمی و راداری قابل حمل به وسیله هواپیماهای شناسایی.
ج. تجهیزات قابل حمل دریایی، مانند تجهیزات شناسایی بی‌سیمی و راداری قابل حمل به وسیله یگانهای دریایی.
د. هواپیماهای بدون سرنشین Drones که از زمین برای شناسایی پایگاه‌های رادار در سطح تاکتیکی در خط مقدم نبرد هدایت می‌شود.
هـ . اطلاعات حاصل از به کارگیری نیروهای جاسوس مجهز به وسایل اطلاعاتی قابل حمل.
به مقتضای پیشرفت دائم فناوری نظامی، موضوع تنها به مجادله اراده‌ها میان اقدامات و ابزار الکترونیک با اقدامات و تجهیزات ضدالکترونیک محدود نمی‌گردد، بلکه عامل تازه‌ای به این درگیری وارد گشته که هدف آن افزایش اقدامات و تجهیزات الکترونیک در راستای مقابله با اقدامات و تجهیزات ضدالکترونیک است. به عبارت دیگر ارتش‌ها توانسته‌اند اقدامات و تجهیزات ضدالکترونیک Electronic countermeasures-counter را اختراع کنند که برخی جنبه سلبی دارند و برخی دیگر جنبه ایجابی.
عوامل سلبی به دو نوع استتار و فریب الکترونیک تقسیم می‌گردد.
بیشتر بخوانید: جنگ و انواع آن ازدیدگاه دانشمندان و نوابغ نظامی
الف. اقدامات استتار الکترونیک:
که به نوبه خود به دوگونه اقدام تقسیم می‌گردد:1. اقدامات اختفای بی‌سیمی:
اقداماتی که به منظور اختفای فعالیت ارتباطات بی‌سیمی انجام می‌گیرد، مثل به کارگیری تلگراف رادیویی با تجهیزات کدنویسی پیچیده در ارسال و دریافت؛ به کارگیری تجهیزات ارتباط بی‌سیمی در محیط جانبی انفرادی (S.S.B) در شبکه‌ها و رادارهای بی‌سیمی؛ به کارگیری حداقل ممکن قدرت خرج در پیام بی‌سیمی برای برقراری ارتباط؛ به کارگیری تجهیزات بی‌سیمی با برد بسیار کوتاه در سطح گروهان‌ها و دسته‌ها یا در ارتباطات نزدیک، همانند تشکیلات دریایی و فضایی و به کارگیری آنتن‌های رادیویی، برای هدایت ارتباط در جهت دلخواه؛ ارسال در سایه یا تحت پوشش پایگاه فرستنده قوی؛ ارسال کوتاه مدت به منظور گرفتن فرصت شناسایی جایگاه؛ سایت‌های ارسال از دشمن و مانور به وسیله فرکانس‌ها و شبکه‌های بی‌سیمی.2. اقدامات اختفای راداری:
شامل اقدامات امنیتی که برای استتار پرتوهای رادار انجام می‌گردد. مانند محدود ساختن زمان فعالیت رادارها که موجب کاهش فرصت دریافت پرتو آنها می‌گردد و در نتیجه تعیین مفاهیم آنها و شناخت جایگاهشان از این طریق، تعیین منطقه امنیتی یا به کارگیری آنتنی مشابه هنگام فعالیت رادار به منظور کنترل، هماهنگی یا آزمایش آنها، تهیه جداول فعالیت رادار با در نظر گرفتن عدم تکرار روزانه، هفته‌گانه یا ماهانه برای فاصله‌های فعالیت؛ کاهش شمار سایت‌های راداری پرتوزا در یک منطقه؛ به کارگیری آنتنی مشابه یا انتقال سایت‌های رادار به بیرون از منطقه شناسایی الکترونیک دشمن در هنگام تمرینات جنگی؛ روشن کردن سایت‌های رادار با کمترین نیروی خرج ممکن به طوری که بتواند هدفهای شناسایی مورد نظر را به انجام برساند و در عین حال تعیین دقیق مواضع آنها از سوی جاسوسی الکترونیک دشمن ممکن نباشد و دشمن در شناخت فرکانس‌های ثابت سایت‌ها و راه‌های کنترل دوباره این فرکانس‌ها گمراه شود.چنین کاری از راه تغییر فرکانس امواج راداری ناقل و تغییر میانگین ضربان‌ها و تغییر انواع رقمها و کدها و قرار دادن سایت‌ها در زیر پوشش‌های ویژه یا ارتفاعات ممکن می‌گردد، مشروط به این که به میزان شناسایی راداری و مانور و گسترش در به کارگیری جایگاههای تبادل کننده و پرهیز از روشن کردن رادارها در هنگام اجرای اقدامهای استتار تاکتیکی یا دیده شدن هواپیماهای شناسایی دشمن یا در زمان تمرکز یافتن سایت‌ها در محل‌های جابه‌جایی و سری نگهداشتن دستگاههای رادار یا فرکانس‌های جز در عملیات تهاجمی به کار گرفته نمی‌شود، اخلالی وارد نکند.
ب. اقدامهای فریب الکترونیک؛
و آن عبارت از سلسله اقدامهایی است که هدف آن به کارگیری منظم پرتوها و امواج وسایل الکترونیک دوست برای گمراه ساختن دشمن نسبت به شکل واقعی تجمع نیروها و اهداف به ویژه در اثنای عملیات جنگی می‌باشد. از مهشورترین شیوه‌های فریب الکترونیک به موارد زیر می‌توان اشاره کرد: وضع قوانین انعطاف‌ناپذیر برای به کارگیری تجهیزات الکترونیک در حین آماده‌باش عملیات جنگی به منظور استتار نیروها- در هنگام عملیات- و ایجاد این توهم در دشمن که در مواضع و نیروهای خودی هیچ‌گونه تغییری صورت نگرفته است؛ تنظیم تجهیزات الکترونیک در راستای دادن اطلاعات غلط به نیروهای اطلاعاتی دشمن درباره اوضاع نیروها، مراکز فرماندهی، پایگاه‌های راداری خودی و وانمود کردن تجمع وسایل الکترونیک نیروهای عمل کننده در مناطق عملیاتی ثانوی، ایجاد اختلال در شبکه‌های مخابراتی دشمن با القای فرامین و آموزشهای گمراه کننده- این شیوه در هنگامی به کار گرفته می‌شود که دشمن وقت کافی برای تعیین صحت و سقم آنها را نداشته باشد.عوامل ایجابی:
اقدامها و ابزارهایی هستند که به هدف ایجاد آشفتگی در تجهیزات الکترونیک دشمن و یا نابودی آنها به کار گرفته می‌شوند؛ و در موارد ذیل خلاصه می‌گردند:1. اقدامات پارازیت و فریب الکترونیک:
هدف از این اقدامها استتار هدفهای حقیقی از راه ایجاد اختلال در تجهیزات ارسال پیام دشمن و صفحه نمایش تجهیزات راداری آن به صورتی ویژه است. از جمله این اقدامات موارد زیر است:الف. پخش امواج با قدرت بالا به صورت پیوسته بر روی امواج مورد استفاده دشمن به طوری که آنها را به طور کامل از کار بیندازد. این موضوع نیازمند نیروی پخش بالایی است که تولید آنها از طریق تجهیزاتی که هواپیماها به طور معمول حمل می‌کنند، امکان‌پذیر نیست. چه بسا که موج ارسال دشمن شناخته شده نیست و در این حالت انجام عملیات پارازیت در حوزه همه امواج صورت می‌گیرد. به منظور پرهیز از عملیات اختلال، رادارها اقدام به تغییر امواج خود می‌کنند. این موضوع بر اهمیت ویژه سرعت انتقال امواج مثل اقدامات ضداختلال می‌افزاید؛ و این نیز به نوبه خودش منجر به ساخت تجهیزاتی گردیده که می‌تواند امواجش را با هر ضربانی تغییر دهد.
ب. اختلال از طریق محو، به این ترتیب که تجهیزات اختلال همه امواج را از راه ایجاد اختلال کوتاه مدت بر روی هر یک از امواج محو و این کار را به طور متناوب تکرار می‌کنند.
ج. اختلال از طریق تکرار: در این روش دستگاههای خودی رمزهای دشمن را دریافت و فرکانس‌های مشابهی را پخش می‌کنند که به دشمن اطلاعات غلط می‌دهد، یا چنان مداخله می‌کنند که در پاسخگویی به فرکانس‌ها تأخیر ساده‌ای صورت گیرد و موجب فریب دشمن شود. برای مقابله با این نوع اختلال از رمزهایی استفاده می‌شود که تغییر فرکانس‌های آنها از برنامه مشخصی پیروی می‌کند به طوری که تقلید از آنها ناممکن است.
د. افشاندن شمار فراوانی نوار فلزی در فضا به منظور ایجاد نوعی «غبار الکترونیک» که مشاهده هواپیما از میان آنها دشوار می‌گردد. چنین کاری از طریق پایه‌های ویژه‌ای که به وسیله هواپیما حمل می‌گردد انجام‌پذیر است. معایب این شیوه در این خلاصه می‌شود که این نوارها به سرعت در دنبال هواپیما آشکار می‌گردد و علاوه بر آن امکان تشخیص آنها از هواپیما نیز به دلیل اختلاف سرعت آنها وجود دارد.
هـ . کاستن از کارآیی رادارها از طریق مواد دارای خاصیت انعکاسی ضعیف با استفاده از نقشه‌هایی که به میزان بسیار زیادی از شناسایی آنها به وسیله رادار می‌کاهد، یا به کارگیری انواع ویژه‌ای از روغنهایی که توان جذب امواج الکترومغناطیسی رادار هستند.
و. به کارگیری وسیله گمراه کننده گرمازا در مقابله با تجهیزاتی که دارای اشعه مادون قرمز هستند؛ مانند پرتاب بالون یا فورانهای گرمایی به منظور گمراه سازی موشکهای ضدهواپیمایی هدایت شونده به وسیله پرتو مادون قرمز.
2. نابودسازی وسایل الکترونیک:
هدف از این کار آن است که تجهیزات الکترونیک دشمن پس از تعیین جایگاه آنها، با به کارگیری وسایل شناسایی الکترونیک و دیگر روشهای معمول نظامی مورد حمله قرار گیرد. از سوی دیگر سلاح‌های تاکتیکی پیشرفته‌ای اختراع شده که خود هدایت کننده به سوی هدفهای راداری هستند، مانند موشک «شرایک» که پرتوهای منبعث از آنتن رادار را دریافت می‌کند و آن را برای هدایت خودش به کار می‌گیرد و هدف را نابود می‌سازد.وسایل و تجهیزاتی که تا این جا از آنها سخن گفتیم، یعنی همان ابزاری که جنگ الکترونیک را ممکن ساخته است، در شماری از رویارویی‌هایی که پس از جنگ جهانی دوم انجام گرفت به کار گرفته شد. این میادین کارآیی و ضعف و محدودیتهای این وسایل و تجهیزات را آشکار ساخت. از نمونه‌های این جنگ می‌توان به جنگ الکترونیک در ویتنام و جنگ الکترونیک در خاورمیانه اشاره کرد.
5. جنگ سرد الکترونیک
به مجموعه عملیاتهای تجسسی الکترونیک دستگاههای اطلاعاتی دولتها در هنگام جنگ و صلح، جنگ سرد الکترونیک گفته می‌شود.در سال 1940 اتحاد شوروی (سابق) ایالات متحده آمریکا را متهم به پرتاب بالونهای حامل دستگاههای جاسوسی روی خاک آن کشور به منظور تصویربرداری از مؤسسه‌های نظامی و صنعتی کرد.
این رویداد از آغاز ایجاد تحولی بزرگ در ابزار و راه‌های گردآوری اخبار و اطلاعات پرده برداشت. پس از آن با فناوری پیشرفته روز وسایل گوناگونی در زمینه‌های الکترونیک و فعالیتهای جاسوسی و ضدجاسوسی اختراع شد. از آن جمله هواپیمای شناسایی آمریکا «یو-2» بود که در سال 1960 در آسمان شوروی ساقط گردید. در حادثه «آرم سفارت آمریکا» در 1960 نیز جاسوس‌های روسی گفت‌وگوهای دفتر سفارت آمریکا در مسکو را به وسیله دستگاههای الکترونیکی شنود کردند. در سال 1968 کشتی جاسوسی بی‌سیم آمریکایی «پیوبل Pueble» به وسیله جمهوری دموکراتیک خلق کره به اسارت درآمد؛ و ساخت کشتی جاسوسی «لیبرتی» از نمونه‌های دیگر بود. فریب الکترونیکی عبارت از سلسله اقدامهایی است که به منظور به کارگیری وسایل الکترونیکی خودی برای گمراه‌سازی دشمن انجام می‌گیرد. از شیوه‌های این نوع فریب، ایجاد قوانین سخت برای به کارگیری وسایل الکترونیکی به منظور استتار فعالیتهای نیروهای خودی و نیز تنظیم فریب الکترونیکی به منظور اقدام دشمن به دریافت علامت‌های منظمی که متضمن اطلاعات غلط و به زعم او درست می‌باشد. امروزه مشهور است که هواپیماها و ماهواره‌های جاسوسی متعلق به دستگاههای اطلاعاتی دولتهای بزرگ، نه تنها در زمان جنگ، بلکه در زمان صلح نیز فعال هستند و اطلاعات موردنظرشان را درباره تأسیسات نظامی، صنعتی، اقتصادی، محصولات زراعی، جاری شدن سیلاب‌ها، مناطق و خشک‌سالی و دیگر اطلاعاتی که آنان را به ارزیابی وضعیت اقتصادی و نظامی کشورهای موردنظرشان کمک می‌کند، گرد می‌آورند، و می‌کوشند تا بر پایه این اطلاعات به حساسیت‌های سیاسی آن کشور پی ببرند.
دستگاههای جاسوسی، متناسب با توان و امکاناتشان، انواع ابزارهای الکترونیکی را برای دریافت اطلاعات سرّی مورد نظرشان به کار می‌گیرند. از مهمترین وسایل الکترونیک به کارگیری شده می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
الف. وسایل قابل حمل زمینی مانند تجهیزات شناسایی بی‌سیمی و راداری زمینی.
ب. وسایل قابل حمل فضایی مانند تجهیزات شناسایی بی‌سیمی و راداری و تجهیزات تصویربرداری با اشعه مادون قرمز قابل حمل به وسیله هواپیماها یا ماهواره‌های نظامی.
ج. تجهیزات قابل حمل دریایی، مثل تجهیزات شناسایی بی‌سیمی و راداری قابل حمل به وسیله یگانهای دریایی اعم از نظامی یا تجاری.
د. هواپیماهای جاسوسی بدون سرنشین Drones که از زمین به وسیله دستگاههای کنترل از راه دور زمینی Remote control برای شناسایی مواضع دشمن هدایت می‌شوند.
هـ . جاسوسی با به کارگیری مأموران سری مجهز به تجهیزات شناسایی قابل حمل و ابزار و وسایل جاسوسی پیشرفته‌ای که برای مأموریتهای گوناگون و در اندازه‌های مختلف ساخته شده است. از ویژگی‌های این تجهیزات ارزان بودن قیمت و سادگی آموزش آنها در مقایسه با تجهیزات جاسوسی سابق‌الذکر است؛ که از مهمترین آنها موارد ذیل است:
1. تجهیزات جاسوسی الکترونیک از گفت‌وگوهایی که در مکانهای پیچیده در جریان است.
الف. میکروفونهای بی‌سیم:
این میکروفون‌ها تجهیزات ارسال پیام بی‌سیمی کوچکی هستند که در قالب‌های گوناگونی استتار می‌شوند. اندازه‌های آنها از اندازه یک پاکت سیگار تا یک تمبر پستی در نوسان است. این وسایل به میکروفونهای حساسی برای ضبط صدا و نیز باطریهای خشک کم‌حجمی مجهز هستند که آنها را با نیروی برق برای مدت ده تا صدها ساعت شارژ می‌کند. این میکروفون‌ها مخفیانه به وسیله جاسوس‌ها در اطاق‌های محل گفت‌وگو کار گذاشته می‌شود و پیامهای ارسالی آنها به وسیله دستگاههای پیام‌گیر مجهز به موج اف.ام FM که در اتاق مجاور و یا در ساختمانی در فاصله ده تا صدها متر متناسب با نوع و توان در دستگاه مورد استفاده کار گذاشته می‌شود دریافت می‌گردد.ب. میکروفونهای باسیم:
این میکروفون‌ها به طور معمول دستگاههای کوچکی هستند و برای آن که جلب توجه نکنند به شکل‌های گوناگونی ساخته می‌شوند. میکروفون استتار می‌شود و به وسیله یک سیم برق نازک که جلب توجه نمی‌کند به دستگاه ضبط صوت متصل می‌گردد. سپس ضبط صوت در همان اتاق یا اتاق مجاور کار گذاشته می‌شود. گاهی نیز از ضبط صوت‌های خودکار استفاده می‌گردد که با قطع و وصل صدا به طور خودکار روشن و خاموش می‌شود Voice Activated. البته این امر نیازمند نیروی برق فراوان است.ج. ضبط صوت‌های مجهز به میکروفونهای بسیار حساس:
که با وصل و قطع صدا به کار می‌افتد و خاموش می‌شود. جاسوس‌ها این میکروفون‌ها را به هنگام گفت‌وگو با اشخاص مورد نظر درون اتاق یا در لباس خودشان جاسازی می‌کنند.تجهیزات جاسوسی از طریق گفت‌وگوهای تلفنی:
الف. تجهیزات بی‌سیم تغذیه کننده از تجهیزات تلفن؛ آن عبارت است از تجهیزات فرستنده بسیار کوچکی به اندازه یک قوطی کبریت به منبع نیروی برق نیاز ندارد، بلکه برق مورد نیازش را به صورت دایم از خود خط تلفن دریافت می‌کند. این دستگاه در داخل یا خارج دستگاه تلفن به سیستم آن وصل می‌شود و از این طریق پیامهای دریافتی را به وسیله خطوط بی‌سیم متصل به دستگاه دریافت مجهز به موج اف ام در فاصله 2500 متری انتقال می‌دهد.ب. دستگاه کنترل کار گذاشته شده در تجهیزات تلفن:
در این شیوه شخص کنترل کننده باید شماره تلفن تحت کنترل را به وسیله تلفن خارجی از فاصله‌ای هرچه دورتر بگیرد. در این حالت تلفن زنگ نمی‌خورد؛ و گیرنده شماره همه گفت‌وگوهای داخل اتاق را می‌شنود. دستگاه تلفن، بدون آنکه هیچ یک از حاضران داخل اتاق متوجه شوند، در واقع به میکروفون سیمی تبدیل می‌گردد.
ج. جایگزین‌سازی دکمه‌های دستگاه تلفن با دستگاه دیگری که از نظر شکل به طور کامل مشابه آن است اما به تجهیزات بی‌سیمی مجهز می‌باشد.
این دستگاه همه مکالمه‌ها را تا حدود صد متر انتقال می‌دهد و به باطری هم نیازی ندارد. چرا که از برق خود دستگاه تلفن تغذیه می‌کند. امواج ارسالی این سیستم به وسیله دستگاه پیام‌گیر مجهز به اف.ام FM دریافت می‌گردد.
تجهیزات ضبط سری مکالمات
الف. میکروفون بی‌سیم:
و آن عبارت است از دستگاه فرستنده کم حجمی که جاسوس در جیب خود می‌گذارد. این دستگاه میکروفون روکش داده‌ای دارد که در شکاف دکمه لباس جاسوس جا می‌گیرد و به وسیله یک نوار الکتریکی ظریف به درون لباس او انتقال می‌یابد. ارسال پیام از طریق یک دستگاه دریافت مجهز به موج اف ام FM تا مسافت 300 متری انجام می‌گیرد؛ و پیامهای ارسالی را می‌توان از طریق اتصال دستگاه دریافت به یک دستگاه ضبط صوت، ضبط کرد.ب. کیف‌های دستی ویژه‌ای وجود دارد که به دستگاه ضبط و ارسال مجهز است؛
و می‌توان آن را از طریق دکمه‌ای مرکب در نزدیک دست نگهدارنده در داخل کیف کار گذاشت و پس از آن در حال قفل بودن کیف آن را به کار گرفت.دستگاههای ارسالی بی‌سیم مخصوص تعقیب اتومبیل‌ها
در این جا دو نوع دستگاه وجود دارد: داخلی و خارجی.دستگاه تعقیب داخلی: دستگاه فرستنده کوچکی است که می‌توان آن را در پایین موتور اتومبیل کار گذاشت که با روشن شدن سوئیچ اتومبیل دستگاه نیز اقدام به ارسال پیام کند. این دستگاه‌ها آهنگ‌های بریده بریده‌ای تولید می‌کنند که فرکانس آنها از 200 تا 1000 واحد در یک یا دو ثانیه (CPS) در نوسان است. اما دستگاه تعقیب خارجی: دستگاه پیشرفته‌ای است متشکل از منبع انرژی و آنتن فرستنده. این دستگاه داخل آهن‌ربایی قرار دارد که به هر یک از فلزات زیر ماشین محکم می‌چسبد؛ و اصول کار آن مشابه دستگاههای پیشین است. پیامهای ارسالی این دستگاه به وسیله دستگاه گیرنده مجهز به اف ام FM موجود در اتومبیل‌های تعقیب کننده قابل دریافت است. نیروهای کارشناس در شرایط عادی می‌توانند اتومبیل را در منطقه‌ای به قطر 1/5 مایل در داخل شهرها و 14 مایل در مناطق باز و صحرایی، تعقیب الکترونیکی کنند.
دستگاههای جاسوسی مکالمات خارجی
عملیات شنود گفت‌وگوهایی که در بیرون اتاقها و اماکن بسته صورت می‌گیرد، از جنبه تکنیکی بسیار دشوار و در بسیاری از موارد بی‌حاصل است. تنها شمار اندکی از دستگاههای الکترونیکی است که در این زمینه آن هم اغلب در اماکن تشکیل کنفرانس‌ها و همایش‌های عمومی به کار گرفته می‌شود. دستگاههای متخصص جاسوسی میکروفونهای هدایت شونده‌ای دارند که می‌توان آنها را به سوی تجمع‌هایی به فاصله چندصد متر هدایت و سخنان رد و بدل شده در آنجا را دریافت کرد. اما قدرت و کارآیی این میکروفون‌ها به طور معمول به اجتماعات خارجی محدود است. بر برخی از مشکلات می‌توان با به کارگیری میکروفونهای حساس بی‌سیمی و استتار آنها در جسم سگهای آموزش دیده به منظور نزدیک شدن به منابع گفت‌وگو و گرفتن آنها به وسیله دستگاههای دریافت کننده فایق آمد. نیز این میکروفون‌ها را می‌توان در لباس کودکان کار گذاشت؛ همان شیوه‌ای که در خلال اشغال فرانسه توسط آلمان نازی در جنگ جهانی دوم به کار گرفته شد.اقدامات ضدجاسوسی الکترونیک
همان‌گونه که وسایل الکترونیکی فوق‌الذکر برای دستیابی به اطلاعات سری، در چارچوب جنگ سرد الکترونیک، اختراع گردید، وسایل الکترونیکی ضد آنها نیز به منظور حفاظت از سری بودن گفت و گوها و اطلاعات مهم از میان بردن زحمت دریافت آنها به وسیله نیروهای دشمن اختراع گردیده است. این اقدامها دو جنبه دارد: سلبی و ایجابی. از جمله اقدامهای سلبی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:الف. استتار بی‌سیمی:
و آن عبارت است از اقداماتی که با هدف استتار فعالیت ارتباطات بی‌سیمی انجام می‌پذیرد؛ مانند استفاده از تایپ کننده تله تایپ Teleprinter با دستگاههای کد پیچیده در ارسال و دریافت و استفاده از آنتن‌های هدایت شونده برای هدایت پیامهای بی‌سیمی در جهت مورد نظر به کار گرفته می‌شود. مانند سیستم رلهی بی‌سیمی Radio relay، ارسال در سایه و یا زیر پوشش پایگاه ارسال قوی بی‌سیمی، ارسال برای مدت محدود و کوتاه و با هدف جلوگیری از تعیین جهت به وسیله دستگاههای دشمن و جلوگیری از کشف محل سایت‌های ارسالی بی‌سیمی یا جلوگیری از شنود بی‌سیمی آنها به وسیله دشمن. ب. استتار راداری:
و آن عبارت است از اقداماتی که به منظور استتار امواج راداری صورت می‌گیرد.
ج. فریب الکترونیک: و آن عبارت از سلسله اقدامهایی است که به منظور به کارگیری وسایل الکترونیکی خودی برای گمراه‌سازی دشمن انجام می‌گیرد. از شیوه‌های این نوع فریب، ایجاد قوانین سخت برای به کارگیری وسایل الکترونیکی به منظور استتار فعالیتهای نیروهای خودی و نیز تنظیم فریب الکترونیکی به منظور اقدام دشمن به دریافت علامت‌های منظمی که متضمن اطلاعات غلط و به زعم او درست می‌باشد. اما اقدامهای ایجابی، مجموعه وسایلی است که هدف آن کشف وسایل جاسوسی الکترونیک دشمن یا نابودی و یا ایجاد اختلال در آنها و یا به کارگیری وسایل از کاراندازی آنهاست. از مهمترین این وسایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف. دستگاههای الکترونیکی که وجود منابع ارسال بی‌سیمی دشمن را شناسایی می‌کند؛ و آن عبارت است از دستگاههای سنجش فرکانس‌های بی‌سیمی شامل بلندگو یا عقربه‌هایی که می‌توان از طریق آنها به وجود دستگاههای پیام پی برد و آنها را از کار انداخت. نیز می‌توان دستگاههای مشابهی را برای تفتیش اتاق‌هایی که گفت‌وگوهای سری در آنها انجام می‌شود، به کار گرفت.
ب. دستگاههای اختلال بی‌سیمی و راداری! و آن عبارت است از دستگاه‌هایی که با پخش امواج پارازیت در فضا، دستگاههای بی‌سیم یا رادار دشمن را دچار اختلال می‌کند. نیز می‌توان دستگاههای ویژه‌ای را به کار گرفت که در اتاقها کار گذاشته می‌شوند و از آنجا امواج اختلال روی میکروفونهای بی‌سیمی که برای شنود گفت و گوهای سری داخل اتاقها به کار گرفته می‌شود، ارسال گردد. این نوع دستگاه‌ها قدرت ایجاد اختلال در دستگاههای باسیم جاسازی شده در اتاقها و دستگاه‌هایی را که باید از طریق حس آنها را شناسایی کرد ندارد.
ج. دستگاههای حفظ سری بودن گفت‌وگوهای تلفنی؛ و آن دستگاه‌هایی است که می‌توان آنها را به خط تلفن وصل کرد و دستگاههای احتمالی متصل شده به آن را از کار انداخت. همین طور دستگاههای دیگری وجود دارد که به منظور تقطیع مکالمات به دستگاه تلفن وصل می‌شود. Scramblers کار این دستگاه بریده بریده کردن مکالمات است به گونه‌ای که نامفهوم گردد. در این حالت لازم است نزد شخصی که گفت‌وگو را با طرف دوم انجام می‌دهد دستگاه دیگری از این نوع باشد که گفته‌ها را به وضعیت اولیه باز گرداند. از ویژگی‌های دستگاههای تقطیع مکالمات این است که چندین کد دارد و می‌توان هر کدام از آنها را انتخاب کرد و به منظور سرّی بودن هرچه بیشتر مکالمات روز دیگر آن را تغییر داد.
پی‌نوشت‌ها:
1. عضو هئیت علمی پژوهشکده تحقیقات اسلامی
2. عضو هئیت علمی پژوهشکده تحقیقات اسلامی
3. نوشتار حاضر بخشی از مقاله جنگ در الموسوعة العسکریه- دایرة‌المعارف نظامی- است که به ریاست سرهنگ هیثم الایوبی و به وسیله شمار بسیاری از پژوهشگران علوم نظامی به رشته تحریر در آمده است.
فصلنامه حصون 15، بهار 1387
تاریخ : شنبه 99/8/3 | 12:36 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
