ویژگی الیاف مصنوعی
الیاف مصنوعی در تولید انواع لباس های مردانه، زنانه، جوراب و دستکش، کمربند و مچ بند، لباسهای ورزشی، انواع فرشهای ماشینی و موکت، کاموا و پتو، رویه مبلمان، پرده، تورهای ماهیگیری، بالنها، چتر نجات، چتر و بارانی، کیف، نخ بخیه، رویهکفش، عروسکسازی، عایقهای الکتریکی، وسائل ورزشی، پوششهای ضد رطوبت، ضد حرارت، لباس فضا نوردان و ... مورد استفاده قرار می گیرد .
گریدهای مختلف بسپارهای اساسی (دریافت فایل)
عمده بسپارهای پرمصرف تولیدی در صنعت پتروشیمی، شامل پلیاتیلن، پلیاتیلنترفتالات، پلی پروپیلن، پلی وینیل کراید، پلیاستایرن و اکریلونیتریل بوتادین استایرن است. پلیاتیلن که عمدتا در سه گروه پلی اتیلن سنگین، سبک و سبک خطی تولید میگردد پر مصرف ترین بسپار جهان است. رشد سریع مصرف پلی اتیلن ترفتالات و پلی پروپیلن نسبت به پلی وینیل کلراید باعث گردید که این بسپار از مقام دومین بسپار پر مصرف جهان به مقام چهارم پس از پلی اتیلن تر فتالات و پلی پروپیلن نزول نماید. پلی استایرن و اکریل و نیتریل بوتادین استایرن نیز در مراتب بعدی پس از پلی وینیل کلراید قرار دارند .
پلی اتیلن
اتیلن، سبکترین الفین است که گازی بی رنگ، قابل اشتعال و با بویی تقریبا شیرین است. پلی اتیلن بسپاری است که از اتیلن درست می شود. رزین های پلی اتیلن به دلیل برخورداری از ویژگیهایی نظیر انعطاف پذیری بالا، مقاومت خوب در مقا بل اسیدها، بازها و نمکها (به استثنا مواد اکسید کننده قوی) و آب، در محصولات بیشماری بکار رفته و به همین دلیل، امروزه بیشترین تولید بسپار جهان را به خود اختصاص داده است . در حال حاضر ، مصرف جهانی این بسپار بالغ بر 69 میلیون تن ، معادل 31 درصد کل مصرف بسپارهای پر مصرف جهان است. سه گروه اصلی این بسپار، پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک و پلی اتیلن سبک خطی میباشد .
پلی اتیلن سنگین HDPE
فشردگی زنجیره مولکولی در این نوع بسپار باعث افزایش دانسیته و کاهش شدید انعطاف پذیری آن میگردد . این بسپار اگرچه نسبت به پلی اتیلن سبک از مقاومت ضربه ای کمتری برخوردار است، اما مقاومت آن در برابر مواد شیمیایی تنشهای شکننده محیطی خوب است. لذا در ساخت انواع محصولات تجاری مانند ظروف نگاه دارنده سوخت، صندلی های مورد استفاده در فضای باز، اسباب بازیها، جامه دانها، لولهها، روکش کابل و سیم و ... بکار می رود.
پلی اتیلن سبک LDPE
پلی اتیلن سبک به لحاظ فشردگی کم مولکولی از دانسیته پایین و در نتیجه انعطاف پذیری خوبی برخوردار است، چنین ویژگی باعث گردیده که این محصول در ساخت فیلم و ورق جهت مصرف در روکشهای طلقی شفاف، آسترهای بسته بندی ، کاورها، ظروف تحت فشار، روکش کابل و سیم و... مصرف میگردد.
پلی اتیلن سبک خطی
این بسپار از دانسیته کمتری نسبت به پلی اتیلن سبک برخوردار است، در مقابل پارگی و سوراخ شدن مقاومت، استحکام و کشش بهتری از خود نشان میدهد. این بسپار، جهت تولید فیلم بسته بندی، روکش کابل و سیم، بطری و ظرف، اسباب بازی، ورقه، لوله و... بکار می رود. آسیا، آمریکای شمالی و اروپای غربی به ترتیب، بزرگترین تولید کنندگان پلی اتیلن جهان می باشند.
تولید پلی اتیلن سبک خطی در سال 2002 بالغ بر 9/14 میلیون تن بوده است که با رشد 7/5 درصدی به 6/19 میلیون تن در سال 2007 رسید. پیش بینی میگردد که تولید این بسپار به حدود 26 میلیون تن در سال 2012 افزایش یابد. این بسپار به دلیل ویژگی های منحصر به فرد، از رشد مصرف بالاتری نسبت به پلی اتیلنهای سبک و سنگین برخوردار است. بطوریکه پیش بینی میگردد تا سال 2017 مصرف این پلیمر با متوسط رشد مصرف سالانه 4/5 درصد به حدود 34 میلیون تن (34 درصد مصرف کل پلی اتیلن ها ) با لغو گردد . همچنین پیش بینی میگردد که در سال 2017، پلی اتیلن سنگین با مصرف حدود 46 میلیون تن حدود 46 درصد مصرف کل پلی اتیلن ها را به خود اختصاص دهد . هر چند به ظاهر، بازار مصرف پلی اتیلن سبک اشباع گردیده است، اما پیش بینی میگردد که مصرف این بسپار از حدود 7/17 میلیون تن کنونی به حدود 7/20 میلیون تن در سال 2017 افزایش یابد.
پلی اتیلن ترفتالات
این پلاستیک گرما نرم که تحول عظیمی در نگهداری مواد غذایی (مایعات) ایجاد کرده، به علت بر خورداری از استحکام بالا و تحمل فشار بیش از PSI100 و مقاومت در برابر عبور گاز دی اکسید کربن ، کاربرد بسیار وسیعی در نگهداری انواع نوشابه های گاز کربنیک دار یافته است. این بسپار که عمدتاٌ در دو گرید بطری و الیاف تولید می گردد. دومین بسپار پر مصرف جهان است.
گرید بطری
همانطور که از اسم این گرید پیداست، از این گرید در نگهداری انواع نوشیدنیهای گاز کربنیک دار استفاده میشود. در حال حاضر، مصرف جهانی آن 2/14 میلیون تن است که معادل 7/6 درصد بسپارهای پرصرف جهان می باشد و پیش بینی میگردد تا سال 2017 به حدود 8/26 میلیون تن افزایش یابد.
گرید الیاف
این گرید در تولید انواع پارچه و پوشاک بکار می رود بهترین تشابه را با پنبه طبیعی دارد. در حال حاضر، مصرف جهانی گرید الیاف، 29 میلیون تن میباشد که حدود 6/13 درصد مصرف بسپارهای پرمصرف جهان است. پیش بینی میگردد که میزان مصرف این بسپار به حدود 3/41 میلیون تن در سال 2017 بالغ گردد. داکرون و ترویرا، نام تجاری برخی از الیاف پلی اتیلن تر فتالات میباشد.
پلی پروپیلن
پلی پروپیلن، بسپاری گرما نرم است که ابتدا در سال 1951 توسط دکتر کارل رهن بدون پی بردن به اهمیت آن، درهوخست آلمان بدست آمد. اهمیت این بسپار با کشف مجدد آن توسط جولیوناتا در سال 1954 آشکار گردید .
پلی پروپیلن با مصرف سالانه 6/45 میلیون تن و اختصاص 20 درصد از مصرف بسپار های اساسی، سومین بسپار پر مصرف جهان است. قابلیت افزایش پرکننده، تقویت کننده و دیگر اصلاح کنندهها، پلی پروپیلن را تبدیل به بسپاری پر مصرف و پر طرفدار نموده است. ظرفیت جهانی تولید این بسپار در سال 2002 حدود 4/39 میلیون تن بوده است که با رشد 5/4 درصدی به حدود 49 میلیون تن در سال 2007 رسیده است . پیش بینی می گردد مصرف جهانی پلی پروپیلن تا سال 2017 به 5/69 میلیون تن افزایش یابد .
پلی پروپیلن در صنعت اتومبیل در ساخت تزئینات داخلی، پروانهها، کفپوش اتومبیل و جعبه باطری و همچنین در ساخت بدنه رادیو و تلویزیون، اجزای ماشین ظرف شویی، همزنهای شست و شوگر، لوله، ساخت فیلمهای بسته بندی برای صنایع غذایی و ساخت الیاف جهت تولید فرش، پشتی و گونی مورد استفاده قرار میگیرد. زیلوها، چمنهای مصنوعی، طناب های مقاوم در برابر پوسیدگی، تورهای ماهیگیری و قلم موها از کاربرد های دیگر پلی پروپیلن میباشد .
پلی وینیل کلراید
از مزایای پلی وینیل کلراید، مقاومت خوب آن در برابر چربیها، روغنها، اسیدها و بازها میباشد. عایق الکتریسیته بوده و در برابر شعله، مقاوم است و از آنجاییکه به راحتی با انواع نرم کنندهها آمیخته میگردد، میتوان محصولات پلاستیکی متنوعی از سخت ترین شکل تا انعطاف ترین شکل را از آن تولید نمود.
پلی وینیل کلراید در دو دسته تولید میگردد: نوع سخت و نوع انعطاف پذیر. اگر به این بسپار، نرمکنندهای افزوده نگردد یا با مقدار کمی از آن آمیخته گردد، پلاستیک قوی و سفتی حاصل می شود که در ساخت لوله و اتصالات ساختمانی، پروفیل در و پنجره، پوشش خارجی و پانل های ساختمانی، مجاری فاضلابها، ناودانها، درزگیر در و پنجره، قطعات اتومبیل، کارت های اعتباری و ... بکار میرود. مصارف بسپار انعطاف پذیر بسیار متنوع است. از تولید انواع کاغذ دیواری و رو مبلی تا تولید ورق و فیلم، از اسباب بازی گرفته تا شیلنگ و پرده حمام و رومیزی ، کیسه خون و.... همگی از بازارهای مصرف این بسپار میباشند .در حال حاضر ، مصرف جهانی این بسپار 3/34 میلیون تن است که معادل 16 درصد مصرف بسپارهای اساسی است و پیش بینی میگردد که تا سال 2017 مصرف این بسپار به حدود 3/48 میلیون تن برسد .
پلی استایرن
اولین بار در سال 1940 پلی استایرن توسط شرکت آلمانی صنایع فاربن تولید و به عنوان عایق در صنایع الکتریکی مصرف گردید. امروزه پلی استایرن، پنجمین بسپار پر مصرف جهان است که در اغلب صنایع بکار می رود. شفافیت، شکل پذیری و قیمت مناسب این بسپار باعث گردید ظرفیت جهانی این ماده از 7/8 میلیون تن در سال 1990 به 18 میلیون تن در سال 2003 افزایش یابد.
این بسپار که بر خلاف سایر پلاستیکها شفاف است، در برابر جذب آب، مقاومت خوبی داشته و عایق حرارتی و الکتریکی بسیار خوبی می باشد. در حال حاضر، ظرفیت تولید این ماده حدود 3/21 میلیون تن است که پیشبینی میگردد با رشد 2 درصدی به حدود 5/23 میلیون تن در سال 2012 افزایش یابد. مصرف جهانی این ماده در حال حاضر حدود 4/16 میلیون تن است که پیش بینی میشود تا سال 2012و2017 به ترتیب به حدود 19و 8/21 میلیون تن بالغ گردد. سهم این بسپار از مصرف بسپار های اساسی حدود 7/7 درصد است و در 3 گرید EPS،GPPS،HIPSتولید می گردد.
گرید معمولی (GPPS)
این بسپار به دلیل خواصی مانند شفافیت، مقاومت در برابر جذب رطوبت، نداشتن بو و مزه، عایق الکتریسیته و نیز خاصیت قالب پذیری خوب با استقبال فراوانی روبرو شد. به همین جهت این بسپار در ساخت وسایلی نظیر لوازم بهداشتی، ورزشی، صنایع اتومبیلسازی، لوازم خانگی، صنایع الکتریکی، کامپیوتر، پنکه، ریش تراش و... بکار می رود .
گرید مقاوم(HIPS)
ضربه پذیری پایین گرید معمولی باعث گردید که پلی استایرن اصلاح شده یا مقاوم، به شدت رشد کرده و در رده بسپار های پر مصرف قرار گیرد. از خصوصیات برجسته این گرید، خواص مکانیکی، بخصوص ضربه پذیری خوب همراه با قیمت مناسب است که کاربرد آن را در ساخت انواع وسایل و تجهیزات میسر می سازد. اصلاح پلی استایرن، موجب افزایش چقرمگی، استحکام ضربهای و افزایش کشش طول میگردد. این عمل شفافیت پلی استایرن را نیز از بین میبرد. پلاستیکهای پلیاستایرن اصلاح شده با لاستیک، معمولا در ساخت تلویزیون، لوازم خانگی، قسمتهای داخلی یخچال، نظیر سینیها، طبقات، پوششهای داخلی، ظروف نگهداری و ... بکار می رود. مصرف کنونی این بسپار حدود 9/11 میلیون تن است که پیش بینی میگردد به حدود 2/15 میلیون تن در سال 2017 افزایش یابد.
گرید انبساطی
پلی استایرن انبساطی یا پلاستوفوم، نوعی پلیمر سفید رنگ و عایق رطوبت و صدا و حرارت است. این ماده، اولین بار توسط آلمان در جنگ جهانی دوم برای ساخت پل های شناور روی آب ساخته شد و در سال 1334 برای اولین بار شرکت یونولیت شروع به تولید این محصول (پلاستوفوم) در ایران نمود و به همین علت در ایران بنام یونولیت شناخته می شود . از این ماده برای عایق سازی، ساخت وسایل نیازمند عایق حرارتی، بسته بندی ابزار حساس الکتریکی، الکترونیکی و مکانیکی نظیر ساخت سردخانه، عایقسازی صوتی و حرارتی دیوارها، ساخت ماکت و کار دستی، دکور فضاسازی موقت، ساخت سازههای سبک، یخدان و ... استفاده میگردد. این بنام های تجاری دیگر مانند "پلی فوم" و "استایروفوم" نیز شناخته میشود. مصرف گرید انبساطی پلی استایرن در حال حاضر حدود 5/4 میلیون تن است که پیشبینی میگردد تا سال 2017 به 6/6 میلیون تن بالغ گردد.
اکریلو نیتریل بوتادین استایرن
این ترکیب، بسپاری گرما سخت بوده که خواص تقریبا بینظیری دارد. اکریلو نیتریل باعث افزایش استحکام و مقاومت شیمیایی، بوتادین سبب افزایش خاصیت چقرمگی و استحکام ضربهای و استایرن باعث افزایش سختی و جلای این بسپار میگردد . مقاومت این بسپار در برابر مواد شیمیایی، حلالها و رطوبت، خوب است. این بسپار در ساخت لوله و اتصالات، اثاثیه و قطعات اتومبیل، ساخت لوازم خانگی از قبیل جاروبرقی، آستر در یخچال و بدنه رادیو و تلویزیون، داشبورد و فرمان اتومبیل، تلفن، سقف اتاقهای کاروان، سینی، مبلمان، قایق، ادوات موسیقی و .... بکار می رود.