سفارش تبلیغ
صبا ویژن

در این قسمت مختصری درباره نمودارهای الکتریکی که توسط ابزار سیمی از یک چاه به دست می آید صحبت می شود. اطلاعات زمین شناسی و ارزیابی یک مخزن که از چاه در حال حفاری به دست می آید از چندین طریق است. یکی بدست آمدن خرده های سنگ حفاری شده (Cuttings) که توســط گردش گل حفاری به سطح زمین آورده شده و توسط زمین شنـاسی بررسی می شود. دیگری گرفتن مغزه (Core) است و راه سوم راندن نمودار های الکتریکی گوناگون در داخل چاه است که با تفسیر آنها می توان اطلاعات دقیقی از لایه های حفاری شده در چاه بدست آورد. امروزه از نمودارهای گوناکونی برای ارزیابی مخازن استفاده میشود.


نمودار پرتو گاما (Gamma Ray Log) :
در این نمودار میزان مواد رادیواکتیو موجود در لایه های زمین را اندازه گیری میکند. از این نمـودار برای هم ترازی طبقات زمین به همراه نمودار صوتی (Sonic) استفاده میشود.نمــــودار پرتو گاما به همراه کلیه نمودارهای دیگر برای هم ترازی آنها رانده میشود. از این نمودار در چاه های جداره گذاری شده (Cased hole) نیز استفاده می شود. بخصوص همراه نمودار CCL (تعیین کننده محل اتصال لوله های جداری) برای تعیین فواصل انتخاب شده برای مشبک کاری و یا توپک (Packer) گذاشتن استفاده میشود.
دستگاه نمودار گیر پرتو گاما شامل یک موج یاب (Sonde) است که تشعشع اشعه گامای خارج شده از لایه نزدیک به دستگاه نمودار کیر را اندازه کیری میکند. واحد این نمودار API است که بر روی کاغذ نمودار گیری معمولا بین 0 تا 100 API اندازه کیری میشود که هر تقسیم بندی 10 API است.
 

نمودار صوتی (Sonic Log) :
اساس این نمودار برای اندازه گیری سرعت صوت در لایه های زمین است. بدین معنی که زمان لازم برای طی کردن یک فوت در لایه ها به موازات جداره چاه اندازه گیری می شود.از این نمودار برای هم ترازی طبقات، تعیین نوع سنگها ((Litology و محاسبه تخلخل استفاده میشود. نمودار صـــــــوتی معمولا به همراه نمودار اشعه گاما در چاه رانده می شود و مجموعه این دو بهترین نمودار برای تعیین جنس سنگ های طبقات زمین است. واحد این نمودار میکروثانیه بر فوت است. بر روی کاغذ اندازه گیری تغییرات سرعت معمولا بین 40 تا 140 اندازه گیــــری میشود که هر تقسیم بندی برابر 10 است.
 

نمودار جرم مخصوص (FED=Formation Density Log) :
از این نمودار برای اندازه گیری جرم مخصوص الکترونی لایه ها که برابر تعداد الکترون ها در هر سانتی متر مکعب از سنگ است استفاده می گردد. اساس ابزار این نمودار گیر یک فرستنده اشعه رادیو اکتیو و دو گیرنده اشعه های باز یافت است. از این نمودار برای اندازه گیری تخلخل لایه ها و تعیین سطح گاز ها در طبقات استفاده می شود .
معمو لا این نمودار به همراه نمودار نوترون در چاه رانده میشود. واحد نمودار جرم مخصوص گرم بر سانتی متر مکعب است. وبر روی کاغذ نمودار گیری معمولا بین 2تا 3گرم در سانتی متر مکعب اندازه گیری می شود که هر تقسیم بندی معادل 05/0 گرم بر سانتی متر مکعب است .
 

نمودار نوترونی (CNL=Compensated Neutron Log)
اساس کار این نمودار بر اندازه گیری مقدار یون هیدروژن موجود در خلل و فرج سنگها است . که سپس از روی این اندازه گیری درصد تخلخل لایه ها تعیین میگردد .بنابراین این نمودار مستقیما درصد تخلخل سنگها را نشان میدهد. مجموعه نمودار جرم مخصوص و نوترون نمایان گر میزان صحیح تخلخل سنگها و تعیین گاز در لایه ها است . همچنین با مقایسه منحنی این دو نمودار با منحنی سایر منودارها میتوان جنس سنگها را نیز تعیین نمود.
از نمودار نوترونی در چاه های دارای جداره نیز می توان استفاده نمود. بر روی کاغذ منحنی این نمودار درصد تخلخل بین صفر تا 45 درصد خوانده میشود . که هر تقسیم بندی نشان دهنده 3 درصد تخلخل است .

نمودار مقاومت مخصوص جانبی (DLL=Dual Laterolog):
این نمودار مقاومت مخصوص سنگها را به همراه سیالات موجود در خلل وفرج آنها نشان میدهد .مقاومت مخصوص یک جسم آن مقدار مقاومتی است که ان جسم در برابر عبور جریان الکتریسیته از خود نشان میدهد . اساس کار این دستگاه نیز فرستادن امواج الکتریسیته به داخل لایه های زمین و اندازه گیری مقاومت ان لایه ها در برابر عبور این جریان است. مخازن زیر زمینی دارای هیدرو کربن مقاومت بیشتری در مقابل عبور جریان الکتریسیته نسبت به مخازن دارای آب از خود نشان میدهند. همچنین هر چه درصد اشباع نمکهای محلول در آب بیشتر باشد مقاومت آان محلول در برابر جریان اکتریسیته کمتر است . به طور کلی مقاومت مخصوص یک لایه باز تابی از نسبت هیدروکربن ها و آب موجود در ان لایه و در نتیجه درصد تخلخل ان لایه است .از این نمودار در چاه هایی که دارای گل حفاری پایه آبی (water base mud) هستند استفاده میشود و برای تعین درصد تخلخل و درصد اشباع آب سازند به کار میروند . واحد نمودار مقاومت مخصوص ویا به عبارت ساده تر اهم متر است.
 

نمودار درجه حرارت (Temperature Logging):
اساس ابزار این نمودار از یک حرارت سنج تشکیل شده است . این حرارت سنج با دقت بسیار تغییرات درجه حرارت را در چاه هایی که با گل یا هوا حفاری میشوندنشان میدهد.از این نمودار برای تعیین لایه های تولید کننده گاز و تعیین حدود این لایه ها ، تعیین نقاطی که جریان از آب نمک به داخل چاه دارند و یا نقاطی که گل گم شدگی صورت میگیرد و تعببن شیب درجه حرارت استفاده میگردد .
همچنین در چاه های جداره پوش می توان برای بدست اوردن حد بالای سیمان در پشت لوله جداره استفاده کرد.
 

نمودار قطر یاب (Caliper Logging ):
از این نمودار برای اندازه گیری قطر داخلی چاه باز و یا تغییرات ایجاد شده در پوشش جداری چاه ها استفاده می شود .این ابزار را می توان به تنهایی و یا همراه سایر نمودار ها استفاده نمود .معمو لا به همراه ابزار نمودار گیری پرتو گاما واندازه مته به داخل چاه رانده می شود .یکی از موارد عمده استفاده از این نمودار برای بدست آوردن حجم دقیق داخل چاه برای تعیین مقدار سیمان برای سیمان کاری پشت لوله جداره و تعیین نقاط شسته شده است.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:41 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
.: Weblog Themes By BlackSkin :.