ذخیره و نگهداری نفتخام در مخازن پالایشگاهی و پایانه‌های صادراتی، سبب می‌شود به مرور زمان مقدار زیادی نفت خام در ته مخزن رسوب کند. در صورت بازیافت این رسوبات و بازگرداندن آن‌ها به سیستم پالایش، در پالایشگاه‌ها و سیستم ذخیره‌سازی در پایانه‌ها، مقدار زیادی در نفتخام صرفه‌جویی می‌شود. در این گزارش، به اهمیت بازیافت این رسوبات، معایب روش‌های متداول بازیافت در کشور و معرفی سیستم کراش اویل واشینگ (C.O.W.S) می‌پردازیم.
میزان و ارزش رسوبات نفتخام در مخازن
همراه با نفتخام خوراک پالایشگاه‌ها، علاوه بر نمک و آب، مقداری هیدروکربورهای سنگین و همچنین گل‌ولای از طریق خطوط لوله به مخازن انتقال می‌یابد که در زمان نگهداری به مرور زمان ته‌نشین شده و لجن‌های نفتخام را تشکیل می‌دهند. در پالایشگاه‌های کشور معمولا این مواد پس از یک دورة چند ساله، به روش سنتی توسط نیروی انسانی جدا شده و در خاک مدفون می‌گردند که این امر علاوه بر از دست دادن ترکیبات باارزش هیدروکربوری، آلودگی شدید محیط زیست را نیز در پی دارد. در بعضی موارد، رسوبات حاصله از مخازن ذخیره‌سازی نفتخام در پایانه‌ها، صادر می‌شوند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته در سال ????، میزان رسوبات نفتخام در پالایشگاه‌ها حدود ??? هزار تن و با ارزش تقریبی ?? میلیون دلار برآورد شده است که با اعمال نرخ تورمی سال ?? نسبت به ??، ارزش کنونی آن تقریباً ?? میلیون‌دلار می‌باشد
ظرفیت مخازن در پایانه‌ها بیشتر بوده، لذا رسوبات بیشتری هم تشکیل می‌شود؛ در پالایشگاه‌ها و پایانه‌ها از ?? میلیون بشکه ظرفیت ذخیره نفت خام، حدود ?.? تا ?.? میلیون بشکه، به‌علت تشکیل رسوب غیرقابل استفاده است.
معایب روش‌های رسوب‌زدایی متداول در کشور
?. روش سنتی:
در این روش که نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه ندارد، نیروی انسانی، رسوبات را از کف مخزن جدا و خارج می‌کند؛ در نتیجه هزینة عملیاتی، هزینة پیمانکاری می‌باشد. این روش نیاز به زمان طولانی دارد و در طول انجام مراحل، مخازن از سیستم خارج شده و عملأ ظرفیت ذخیره‌سازی کاهش می‌یابد. در این روش، برای نرم‌کردن رسوبات از نفت‌گاز و آب گرم استفاده می‌شود و به همین دلیل، محیط از نظر ایمنی نامناسب می‌باشد. علاوه بر این، قسمت بیشتر رسوبات بازیافت نمی‌شود.
?. روش شیمیایی
در این روش علاوه بر نفت‌گاز و آب‌گرم، از مواد شیمیایی برای تسهیل انحلال رسوبات استفاده می‌شود. از مهمترین معایب به‌کارگیری این روش مشکلات تهیه، حمل و استفاده از حجم نسبتاً زیاد مواد شیمیایی بویژه برای مخازن ذخیره با ظرفیت زیاد، اختلاط مواد شیمیایی با مواد نفتی بازیافتی و در نتیجه آلودگی خوراک پالایشگاه‌ها و نفت خام صادرات و نیز هزینة گزاف مواد شیمیایی در حجم مورد نیاز می‌باشد. بدیهی است که از نظر ایمنی به‌دلیل استفاده از مواد شیمیایی، شرایط بدتر از روش سنتی است.
میزان و ارزش رسوبات نفتخام در مخازن
همراه با نفتخام خوراک پالایشگاه‌ها، علاوه بر نمک و آب، مقداری هیدروکربورهای سنگین و همچنین گل‌ولای از طریق خطوط لوله به مخازن انتقال می‌یابد که در زمان نگهداری به مرور زمان ته‌نشین شده و لجن‌های نفتخام را تشکیل می‌دهند. در پالایشگاه‌های کشور معمولا این مواد پس از یک دورة چند ساله، به روش سنتی توسط نیروی انسانی جدا شده و در خاک مدفون می‌گردند که این امر علاوه بر از دست دادن ترکیبات باارزش هیدروکربوری، آلودگی شدید محیط زیست را نیز در پی دارد. در بعضی موارد، رسوبات حاصله از مخازن ذخیره‌سازی نفتخام در پایانه‌ها، صادر می‌شوند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته در سال ????، میزان رسوبات نفتخام در پالایشگاه‌ها حدود ??? هزار تن و با ارزش تقریبی ?? میلیون دلار برآورد شده است که با اعمال نرخ تورمی سال ?? نسبت به ??، ارزش کنونی آن تقریباً ?? میلیون‌دلار می‌باشد
ظرفیت مخازن در پایانه‌ها بیشتر بوده، لذا رسوبات بیشتری هم تشکیل می‌شود؛ در پالایشگاه‌ها و پایانه‌ها از ?? میلیون بشکه ظرفیت ذخیره نفت خام، حدود ?.? تا ?.? میلیون بشکه، به‌علت تشکیل رسوب غیرقابل استفاده است.
معایب روش‌های رسوب‌زدایی متداول در کشور
?. روش سنتی:
در این روش که نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه ندارد، نیروی انسانی، رسوبات را از کف مخزن جدا و خارج می‌کند؛ در نتیجه هزینة عملیاتی، هزینة پیمانکاری می‌باشد. این روش نیاز به زمان طولانی دارد و در طول انجام مراحل، مخازن از سیستم خارج شده و عملأ ظرفیت ذخیره‌سازی کاهش می‌یابد. در این روش، برای نرم‌کردن رسوبات از نفت‌گاز و آب گرم استفاده می‌شود و به همین دلیل، محیط از نظر ایمنی نامناسب می‌باشد. علاوه بر این، قسمت بیشتر رسوبات بازیافت نمی‌شود.
?. روش شیمیایی
در این روش علاوه بر نفت‌گاز و آب‌گرم، از مواد شیمیایی برای تسهیل انحلال رسوبات استفاده می‌شود. از مهمترین معایب به‌کارگیری این روش مشکلات تهیه، حمل و استفاده از حجم نسبتاً زیاد مواد شیمیایی بویژه برای مخازن ذخیره با ظرفیت زیاد، اختلاط مواد شیمیایی با مواد نفتی بازیافتی و در نتیجه آلودگی خوراک پالایشگاه‌ها و نفت خام صادرات و نیز هزینة گزاف مواد شیمیایی در حجم مورد نیاز می‌باشد. بدیهی است که از نظر ایمنی به‌دلیل استفاده از مواد شیمیایی، شرایط بدتر از روش سنتی است.
تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:56 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
