*این موفقیت تایوان مورد توجه سایر کشورها به ویژه ایالات متحده واقع شده است؛ تا جایی که نشست‌هایی را با مسوولان و کارشناسان این کشور به‌منظور انتقال تجربیات برگزار نموده است. در این نشست اذعان شده است که با وجود اینکه برنامه ملی فناوری نانو در تایوان چند سال بعد از آمریکا شروع شده است، اما در حوزه آموزش، تایوان بسیار سریع‌تر و بهتر از آمریکا نتیجه گرفته است و ایالات متحده باید از این تجربیات و برنامه‌ریزی‌ها استفاده کند.
مقدمه: یکی از مباحث مهم در توسعه نانوتکنولوژی، بحث آموزش و ترویج این فناوری می‌باشد. در این زمینه اقدامات و برنامه‌های مختلفی در کشورها صورت گرفته است که دسته‌ای از آن‌ها در سطح آموزش و پرورش انجام پذیرفته است. این نوشتار بر آن است که به اجمال به بررسی تجربیات کشورهای مختلف، به‌ویژه کشور تایوان، به‌عنوان یکی از موفق‌ترین کشورها در این زمینه، بپردازد.
به‌طور کلی برنامه‌های آموزشی سطح آموزش و پرورش را می‌توان به سه بخش کلی تقسیم کرد:
بخش اول مربوط به آموزش معلمان است. در این بخش فعالیت‌های متعددی در کشور تایوان انجام شده است. بنیاد ملی علوم تایوان بر اساس برنامه ملی علم و فناوری نانو که در سال 2002 تدوین شده است اقدام به اجرای برنامه‌هایی به شرح ذیل نموده است:
- برنامه‌ی آموزشی مدارس (K-12)،که هدف آن آگاه‌سازی معلمان و کمک به تدوین مواد آموزشی برای دانش‌آموزان است.
- تاسیس 5 مرکز منطقه‌ای آموزش فناوری نانو، مجهز به دستگاه AFM (Atomic Force Microscope)، که در این مراکز دورههای آموزشی فناوری نانو برای معلمان برگزار می‌شود.
- تالیف سه کتاب آموزشی فناوری نانو در حوزه های شیمی و فیزیک و زیست‌شناسی تحت عنوان سمفونی نانو که مطالب این کتاب‌ها توسط معلمانی که آموزش فناوری نانو را گذرانده‌اند تدوین شده و مخاطب آن سایر معلمان هستند.
بخش دوم شامل گنجاندن مطالب فناوری نانو در کتب درسی است. بررسی‌های صورت گرفته در این زمینه حاکی از فعالیت کشورهای مختلف در این حوزه است. از جمله این کشورها می‌توان به ایالات متحده، مکزیک، انگلستان و چند کشور اروپایی دیگر اشاره کرد. ولی در این میان کشور تایوان در این زمینه نیز از سایر کشورها فعال‌تر بوده و گوی سبقت را از آن‌ها ربوده است. از جمله اقدامات نوآورانه تایوان در این زمینه می‌توان به گنجاندن رمان «طعمه(Prey)» در برنامه‌ریزی دانش‌آموزان اشاره کرد. این رمان که نوشته‌ی کریکتون می‌باشد رمانی است که حوادث آن بر مبنای نانوذرات و میکروروبات‌ها رخ می‌دهد. علاوه بر این تایوان اقدام به طراحی آزمایش‌های عملی (شش آزمایش نانویی از جمله سنتز سیالات مغناطیسی آبی) در زمینه‌ی فناوری نانو کرده است و این آزمایشات را در برنامه‌درسی دانش‌آموزان گنجانده است. "این موفقیت تایوان مورد توجه سایر کشورها به ویژه ایالات متحده واقع شده است؛ تا جایی که نشست‌هایی را با مسوولان و کارشناسان این کشور به‌منظور انتقال تجربیات برگزار نموده است. در این نشست اذعان شده است که با وجود اینکه برنامه ملی فناوری نانو در تایوان چند سال بعد از آمریکا شروع شده است، اما در حوزه آموزش، تایوان بسیار سریع‌تر و بهتر از آمریکا نتیجه گرفته است و ایالات متحده باید از این تجربیات و برنامه‌ریزی‌ها استفاده کند." یکی از این تجربیات، استفاده از رمان و داستان به‌عنوان ابزارهای درسی جهت آموزش علوم به دانش‌آموزان است که ایالات متحده نسبت به آن بی‌توجه بوده است.
بخش سوم مربوط به برنامه‌هایی است که جزء برنامه آموزش اصلی دانش‌آموزان نبوده و حالت فوق‌العاده دارند. در این بخش کشورهای زیادی من‌جمله تایوان، تایلد، ژاپن و آلمان فعالیت داشته‌اند. اتحادیه اروپا نیز در این زمینه اقداماتی را انجام داده است که نمونه‌ای از فعالیت‌های آنان به شرح ذیل می‌باشد:
- اتحادیه اروپا در زمینه آموزش مستقیم دانش‌آموزان از طریق کتب درسی، فعالیت اجرایی و عملی نداشته است؛ اما این اتحادیه از کتابچه‌ها، لوح‌های فشرده و سایر ابزارها جهت آموزش دانش‌آموزان استفاده نموده است
- وزارت آموزش و پرورش آلمان نیز دورههای آموزش نانو ترتیب داده است. به علاوه این وزارتخانه نمایشگاه سیاری با عنوان Nanotruak فراهم کرده است که به‌طور منظم جابجا شده و به‌صورت موقت در مدارس مستقر می‌گردد.
- در بین کشورهای آسیایی نیز می‌توان به فعالیت‌های کشور ژاپن اشاره کرد. ژاپن با ایجاد سایت ویژه‌ای در زمینه فناوری نانو، آموزش رده سنی کودکان و نوجوانان را در دستور کار قرار داده است.
- اما قسمت اعظم فعالیت‌ها در این زمینه مربوط به ایالات متحده آمریکا می‌باشد. از آن جمله می‌توان به برگزاری نمایشگاه سیار Too Small To See اشاره کرد که از پاییز 2006 سفر خود را درایالات متحده آغاز کرده است.
به علاوه چند طرح پژوهشی که مربوط به آموزش نانو در رده سنی K-12 است توسط دانشگاه‌ها و با همکاری مدارس و معلمان انجام شده و یا در حال انجام هستند. همچنین چند دانشگاه، من‌جمله دانشگاه مرکزی فلوریدا و دانشگاه پنسیلوانیا اقدام به برگزاری دورههای آموزشی فناوری نانو برای معلمان و دانش‌آموزان کرده‌اند؛که این برنامه‌ها با همکاری و حمایت بنیاد ملی علوم آمریکا صورت گرفته است. در کنار این اقدامات نیز چند سایت متنوع که پشتیبانی بعضی از آن‌ها توسط دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد، جهت آموزش و ترویج فناوری نانو در رده سنی K-12 راه اندازی شده است. علاوه بر این جهت آشنایی و آموزش مطالب مفید فناوری نانو برای دانش-آموزان کتابی با عنوان Nanoscale Science:Activities for grades 6-12 در ایالات متحده منتشر شده است که مخاطبان این کتاب دانش‌آموزان مدارس راهنمایی و دبیرستان هستند.
در نهایت نیز می‌توان به انتشار مجله‌ای با نام Nano education در این کشور اشاره کرد که اساسا هدف آن بررسی روش‌ها و راه‌کارهای موثر آموزش فناوری نانو در رده سنی k-12 می‌باشند.
