نوع پوسته(Crust) : پـوسـتـه ایــــران پوسته ای است اقیانوسی قاره‌ای که بصورت پراکنده دیده می‌شود . سنگهای اقیانوسی نشانگر محل برخورد لیتوسفرهای قاره‌ای و بالارانش(upduction) پوسته اقیانوسی هستند . از دیدگاه زمین ساختی پوسته ایران پوسته‌ای است قاره‌ای که بر روی گوشته‌ای ناپایدار قرار گرفته است . در واقع حاصل تجمع قطعات پوسته‌های قاره‌ای متفاوت است که حدفاصل این قطعات لیتوسفری قاره‌ای پوسته اقیانوسی شکل گرفته است . از نظر سنی قدیمی‌ترین سنگهای یافت شده در پوسته ایران 1.4 میلیارد سال سن دارد . که مربوط به سنگهای دگرگونی است . سنگهای سازند کهر ، چاپدونی ، سنگهای دگرگونی ناحیه شورم سنگهای ناحیه کلمرد ، قدیمی‌ترین سنگهای ایران را تشکیل می‌دهند . در ناحیه شمال سبزوار ، شمال تربت حیدریه ، بخشهای شمالی و شمال غربی گناباد ، جنوب بیرجند ، شمال بندرعباس ، ناحیه صحنه و کنگاور ، بخشهای نزدیک ده‌شیر ، بصورت پراکنده در حاشیه ارتفاعات زاگرس ، ناحیه میناب ، جازموریان ، بشاگرد و در جنوب شرق ایران ، همچنین قره‌داغ در شمال غرب ایران ، مناطقی هستند که آثار پوسته اقیانوسی دیده می‌شود که اصطلاحا به آن افیولیت ملانژ گفته می‌شود . وجود پوسته اقیانوسی بصورت پراکنده در بخشهای مختلف ایران نشانگر آن است که در یک دوره زمانی خاص پوسته ایران تحت تاثیر کشش بوده، به شکلی که باعث شده قطعات لیتوسفری قاره‌ای از هم فاصله بگیرند و پوسته اقیانوسی در بین آنها شکل گیرند .تغییر رژیم تکتونیکی منجر به از بین رفتن نیروهای کششی شده و عملکرد ورقه‌های لیتوسفری حاشیه فلات ایران از جمله ورقه عربستان ، شبه قاره هند ، فلات توران ، منجر به شکل گیری رژیم فشاری گردیده است که منجر به بالارانش (upduction) و در بخشهایی فرورانش (subduction) ورقه اقیانوسی شده که افیولیت ملانژها را بوجود می‌آورد . بررسی نقشه عمقی موهو در ایران نشانگر ضخیم بودن پوسته در ناحیه زاگرس با ضخامت تقریبی 55 کیلومتر و نازک بودن پوسته در ناحیه سیرجان با عمق 20 کیلومتر می‌باشد (ساحل مکران 28 کیلومتر ، ناحیه البرز 30-35 کیلومتر ، شرق ایران 45 کیلومتر ، کویر لوت 35 کیلومتر ، دشت خوزستان 30-35 کیلومتر ، شمال تنگه هرمز 32 کیلومتر ) . مطالعه نقشه آنومالی گرانی در بخشهای مختلف ایران نشانگر اختلاف زیاد از نظر جرم در پوسته است . در کویر لوت آنومالی 50+ میلی‌گال و در حاشیه دریای عمان کاهش آنومالی تا حد 45- میلی‌گال وجود دارد ، که نشانگر فرورانش یک بخش سنگین به درون زمین است .
نوع پوسته بستگى کامل به سرشت فیزیکوشیمیایى آن دارد. در ایران، پوسته از دو نوع قارهاى((Continental و اقیانوسى((Oceanic است که به صورت نوار و یا قطعات نامتجانس در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند. از همینرو نوروزى (1972)، دیویى و همکاران (1973)، پوسته ایران را مجموعهاى از خردقارههاى ((Micro – Plates به هم پیوسته میدانند. از میان دو نوع پوسته گفته شده، پوسته قارهاى سهم بیشترى دارد، به گونهاى که بخش اعظم پوسته از نوع قارهاى است و از حدود 20 میلیون سال پیش تاکنون، در یک رژیم زمینساختى فشارى، ستبرشدگى و کوتاه شدگى بر آن تحمیل شده است. با این وجود، بستر دریاى عمان از نوع پوسته اقیانوسى است که با سرعت 8/4 سانتیمتر در سال به زیر مکران کشیده می‌شود (لوپیشون، 1968) و یا، در بستر دریاى خزر، یک پوسته قدیمى اقیانوسى وجود دارد که به طور شیبدار به زیر بخش شمالى (البرز) کشیده شده است (گالپرین و همکاران، 1962 – بربریان و کینگ، 1981 )جدا از پوستههاى اقیانوسى در جا (Authochton) بستر عمان و خزر، مجموعههاى افیولیتى موجود در امتداد پارهاى از گسلهاى عمده ایران نیز نوعى پوسته اقیانوسى نابرجا((Allochton هستند که به دلیل بسته شدن اشتقاقهاى درون قارهاى، به روى پوسته قارهاى رانده شدهاند و رخنمون آنها، محل تقریبى مرز قارههاى کهن را ترسیم میکند.
