مشبـک کـردن لایـه تولیـدی چـاه

Perforation

قسمت عمده تکمیل یک چاه مشبک کردن لایه تولیدی آن می باشد. این عمل کلاً بدان معنی است که ارتباط بین لایه تولید کننده و داخل چاه را برقرار می نمایند و در حقیقت با سوراخ کردن جداره پوششی چاه عمل صورت می پذیرد . انجام این امر پس از مطالعه کامل سنگ مخزن و مشخص کردن محل لایه تولیدی صورت می گیرد و در انجام آن بایستی دقت زیاد به کار برد بخصوص از نظر عمق زیرا که در صورت اشتباه و یا نقص در عمل مشکلات عدیده ای بروز خواهد کرد .

امروزه به دو صورت جداره پوششی را مشبک می نمایند. یکی توسط گلوله های بخصوصی که با روش مخصوصی به طرف دیواره فلزی چاه در عمق مورد نظر پرتاب می گردد و دیگری بوسیله شهاب فلزی که بوسیله باروت بوجود می آید . در حقیقت می توان گفت طرز عمل هر دو تقریباً مشابه است و فقط نوع گلوله ها متفاوت می باشد (بدیهی است زمانی که لایه تولیدی بودن پوشش فلزی تکمیل می گردد (open hole)  دیگر عمل مشبک کردن لازم نیست .)

انـواع مـشبـک کنـنـده هـا

1-      گـلـولـه های مشبـک کنـنـده

درحقیقت‌مشابه‌گلوله‌های‌تفنگ‌عمل‌می‌نماید . بدانمعنی‌که‌پس‌ازانفجارمختصری‌که‌توسط باروت درداخل‌تفنگ انجام می‌گیردگلوله ای فلزی از آن خارج و به سمت دیواره فلزی چاه پرتاب می گردد . کالیبرگلوله دراندازه های 8/1 تا 1 اینچ‌موجوداست و‌سرعت‌نهائی‌درسرگلوله‌تا3300 فوت‌درثانیه‌می‌رسد . ازاین‌نمونه‌مشبک‌کننده درحال‌حاضرکمتراستفاده‌می‌گرددوعلت‌آن‌کمتربودن‌کارآئی‌درمقام‌مقایسه‌بانوع‌دوم‌نیز    می‌باشد.

2-شهـاب فـلـز مشبـک کنـنـده (جـت)

در این حالت در حقیقت گلوله از دهانه فشنگ خارج نمی گردد ، بلکه انفجار در باروت باعث می شود که دیواره فلزی به خصوصی (liner) به حالت ذوب درآمده و تغییر شکل داده و در اثر فشار ایجادشده به خاطر انفجار به صورت جت به خارج از فشنگ راه یافته و به سمت دیواره فلزی چاه حرکت کند . جت به وجود آمده با سرعت زیادو ایجاد فشار و بخصوص حرارتی که دارد دیواره فلزی را سوراخ می نماید و از داخل آن عبور کرده به داخل سنگ مخزن نفوذ می کند . (شکل شماره ………...)

همانطورکه‌دربالا اشاره‌شدقدرت‌این‌نمونه‌ازنمونه‌گلوله‌ای‌بیشتراست‌وبه‌خاطر همین موضوع‌موارداستفاده‌بیشتری‌نیزدارد . این‌نوع‌مشبک‌کننده‌دراندازه‌های مختلف ‌وباجنس‌پوشش‌خارجی‌متفاوت‌موجودمی‌باشد . (سرامیک‌باآلومینیم‌درپوش خارجی)

طرز عمل :

بدیهی است که عمل بایستی درون چاه و در مجاروت لایه مورد نظر صورت گیرد . لذا مشبک کننده ها را با وسایل مخصوص و با سیم تحت کنترل به داخل چاه می فرستند .

فشنگها در محفظه های مخصوصی که در روی میله حامل آنها موجود است تعبیه          می گردند . به انتهای آنها سیم محتوی نوعی باروت نیز متصل می گردد و سپس این مجموعه توسط سیم به داخل چاه فرستاده می شود . هنگامیکه مشبک کننده ها به عمق مورد نظر رسیدند ، توسط عامل الکتریکی یک شوک وارد می شود که باعث ایجاد انفجار در سیم محتوی باروت می گردد . این سیم که به تمامی فشنگها نیز متصل است در مسیر انفجار در سیم محتوی باروت می گردد . این سیم سرایت کرده و باروت موجود در فشنگ نیز منفجر گردد . وبدیهی‌است که سپس فشنگ عمل اصلی خودراانجام می‌دهد .

آنچه مسلم است اینست که اندازه و شکل و مختصات فشنگها بر روی اثر نهائی آنها نیز مؤثرند و با توجه به نوع کار و شرایط لازم عمل مورد استفاده قرار می گیرند .

ایجاد شبکه ها بر روی لوله پوششی داخل چاه نیز می تواند به داخل (با در نظر گرفتن موقعیت داخل چاه) و در جهات مختلف صورت گیرد . مسلماً محل قرار گرفتن مشبک کننده ها و فاصله ای که تا دیواره چاه دارند در راندمان آنها مؤثر خواهد بود . به طور کل می توان شبکه ها را تحت کنترل به وجود آورد بدانمعنی که نسبت به موقعیت چاه و شرایط عمل نوع مشبک کننده ، می شود تمامی شبکه ها در یک جهت باشند و یا تحت زاویه ای با یکدیگر قرار گیرند . مسلماً این امر در سطح زمین و هنگام تعبیه نمودن فشنگها در داخل میله حامل صورت می گیرد . معمولی ترین نحوه مشبک کردن اینست که فشنگها یک در میان با زاویه 180 درجه عمل می کنند و بدین صورت شبکه ها کاملاً و به طور یک در میان مقابل یکدیگر قرار میگیرند . اشکال شماره 6 تا 9 شکل ظاهری و طرز عمل و راندمان انواع مشبک کننده ها را نشان می دهند . (جهت اطلاع بیشتر به      جزوه‌های‌مربوط به‌شرکت اسوویا کتابچه‌های‌شرکتهای شلمبرجر و کاپ گو مراجعه شود .)

تعداد شبکه ها در واحد طول نیز نسبت به موقعیت لایه ها و مشخصات آنها نیز متفاوت می باشد و معمولاً از 1 ، 2ویا4 شبکه در فوت امری عادی است .   (اکثراً 4 شبکه در فوت عمل می شود . این موضوع به خصوص در چاههای نفت مورد نظر است . لیکن در چاههای گاز معمولاً 2 شبکه در فوت ایجاد میگردد ) .