خواص فیزیکی و شیمیایی فرآورده های نفتی
چگالی
نسبت جرم مایع به حجم آن .
چگالی نسبی
نسبت چگالی فرآورده مورد نظر به چگالی سیال استاندارد در شرایط معین .
چگالی نسبی مایعات
نسبت جرم حجم معینی از مایع در دمای1 t به جرم همان مقدارحجم آب خالص دردمای2 tیعنی:
نسبت چگالی مایع در دمای1 t به چگالی آب خالص در دمای2t.
چگالی نسبی گازها
نسبت جرم حجم معینی گاز در دمای t و فشار p به جرم همان مقدار حجم هوای خشک در دمای t و فشار p یا بصورت دیگر نسبت چگالی گاز در دمای t و فشار p به چگالی هوای خشک
در همان دما و فشار
آب و رسوب
کل جامدات و محلول های آبی موجود در یک فرآورده نفتی که بصورت راکد ته نشین شده و یا با استفاده از روشهای تسریع شده استاندارد جدا می گردد .
فشار بخار
فشاری که توسط بخارهای حاصل از یک فرآورده نفتی در دستگاهی معین، تحت شرایط استاندارد آزمون بوجود می آید .
فشار بخار رید
فشار مطلق ایجاد شده یک مایع تحت شرایط خاص آزمون ( دمای آزمون، نسبت بخار به مایع و هوای اشباع تعریف شده در دستگاه رید و دستورالعمل های مشخص آزمون ) .
گرانروی
مقاومت درونی یک سیال در برابر جاری شدن .
گرانروی دینامیک
نسبت تنش برشی اعمال شده به شیب منحنی سرعت.
این اصطلاح معیاری از مقاومت مایع در برابر جاری شدن می باشد .
گرانروی کینماتیک
نسبت گرانروی دینامیک به چگالی مایع در دمایی که گرانروی اندازه گیری می گردد .
این اصطلاح معیاری ازمقاومت مایع دربرابرجاری شدن دراثرنیروی جاذبه زمین می باشد
گرانروی ظاهری
اصطلاحی برای مشخص نمودن مقاومت یک فرآورده غیر نیوتنی در برابر جاری شدن .
سیال نیوتنی
سیالی که گرانروی آن مستقل از اندازه تنش برشی می باشد .
منحنی تقطیر
نمایش ترسیمی درصد جرم یا حجم یک فرآورده نفتی تقطیرشده بر حسب دما .
نقطه جوش اولیه
دمای خوانده شده (در صورت نیاز تصحیح شده) در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون در لحظه چکیدن اولین قطره حاصل از میعان از نوک سرد کننده .
یادآوری ـ درصورت لزوم دمای خوانده شده از دماسنج نسبت به فشار اتمسفر تصحیح می گردد .
نقطه پایانی (نقطه جوش نهایی)
حداکثر دمای خوانده شده (در صورت نیاز تصحیح شده) در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون .
نقطه خشک شدن
دمای خوانده شده (در صورت نیاز تصحیح شده) در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون در لحظه ای که آخرین قطره مایع ته بالن تبخیر می گردد .
نقطه شکست مولکولی
دمای خوانده شده در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون که همزمان با اولین نشانه های شکست و تجزیه مولکولی ناشی از حرارت در مایع درون بالن مشاهده می گردد .
یادآوری ـ نشانه های ویژه شکست مولکولی ناشی از حرارت، ظهور بخارهای غلیظ نمونه[1] پس از افزایش ناگهانی دما است که معمولاً پس از شکست مولکولی دما کاهش می یابد .
درصد بازیافت شده
حجم حاصل از میعان که در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون در استوانه مدرج دریافت کننده مشاهده می شود و بصورت درصدی از حجم نمونه برداشته شده با قرائت همزمان دما بیان می گردد .
درصد تبخیر شده
مجموع درصد بازیافت شده و درصد تلف شده در طول انجام تقطیرتحت شرایط استانداردآزمون. درصد بازیافت
حداکثر درصد بازیافت شده در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون .
درصد بازیافت شده کل
مجموع درصد بازیافت شده و درصد باقیمانده در بالن در طول انجام تقطیر تحت شرایط استاندارد آزمون .
درصد تلف شده
اختلاف بین عدد100 ودرصد بازیافت شده کل درطول انجام تقطیرتحت شرایط استاندارد آزمون .
دامنه تقطیر (دامنه جوش)
محدوده دمایی که یک برش را با استفاده از نقاط جوش اولیه و پایانی مشخص می کند .
نقطه اشتعال
حداقل دمایی که فرآوده تحت شرایط استاندارد آزمون ، گرم می شود تا بخارهای ناشی از آن در حضور شعله ای بطور آنی مشتعل گردیده و سپس خاموش گردد .
نقطه آتشگیری
پایین ترین دمایی که یک فرآورده تحت شرایط استاندارد آزمون ، پس از تماس شعله کوچکی در سطح آن، شعله ور گشته و تا مدت زمان معینی به سوختن ادامه می دهد .
دمای احتراق خود بخود
دمایی که تحت شرایط استاندارد آزمون ، احتراق خود بخود یک فرآورده نفتی در غیاب شعله صورت می گیرد .
نقطه ریزش
پایین ترین دمایی که ماده روغنی ضمن سرد شدن تحت شرایط استاندارد، هنوز جاری می باشد .
نقطه ابری شدن
دمایی که در آن یک فرآورده نفتی مایع شفاف تحت شرایط استاندارد آزمون ، بعلت ظهور بلورهای موم ، مه آلود یا ابری می گردد .
برگشت نقطه ریزش
تغییر نقطه ریزش (معمولاً افزایش) یک فرآورده که حاصل از میزان تغییرات گرمایش و سرمایش می باشد و موجب تغییر در ساختار بلور موم ایجاد شده می گردد .
وضعیت ظاهری
ارزیابی چشمی یک فرآورده بطور مستقیم یا با استفاده از عدسی دستگاه خاص .
وضعیت ظاهری چشمی
ارزیابی یک فرآورده بر حسب رنگ و شفافیت آن بدون بکارگیری دستگاه .
فلوئورسانس
خاصیت فلوئورسانی یک فرآورده نفتی که در اثر بازتابش نور روز دیده می شود .
نقطه شبنم
دمایی که در آن بخار درون یک محفظه بسته تحت فشار معین پس از قطع حرارت، اولین قطره مایع را تشکیل می دهد.
دکتر تست
روش تشخیص برخی از ترکیبات گوگردی نظیر هیدروژن سولفاید یا مرکاپتان ها در فرآورده های نفتی بی رنگ یا جزئی رنگی ، توسط واکنش این ترکیبات با سدیم پلمبیت درحضور گل گوگرد.
- درجه آرام سوزی (عدد اکتان)
مقیاس قراردادی که بیانگر مقاومت در برابر کوبش سوخت در موتورهای درونسوز می باشد .
یادآوری ـ درجه آرام سوزی در موتورهای آزمون و مقایسه با سوختهای مرجع تعیین می گردد. چندین روش آزمون وجود دارد در نتیجه درجه آرام سوزی باید همراه با روش مورد استفاده گزارش گردد .
درجه آرام سوزی به روش موتور
درجه آرام سوزی بنزین موتور در یک موتور ویژه آزمایشگاهی تحت شرایط بسیار سخت تعیین می گردد و ملاک تقریبی خواص کوبش بنزین در سرعت بالا می باشد .
درجه آرام سوزی به روش تحقیق
درجه آرام سوزی بنزین موتور در یک موتور ویژه آزمایشگاهی تحت شرایط نسبتاً سخت تعیین می گردد و میزان تقریبی از خواص کوبش بنزین در سرعت پایین می باشد .
عدد کارائی
عددی که بیانگر کیفیت ضد کوبش بنزین های هوایی با درجه آرامسوزی بیشتر از 100 می باشد.
درجه آرام سوزی به روش جاده
درجه آرام سوزی بنزین موتور که طی آزمون در یک جاده واقعی تعیین می گردد .
