نحوه کاشت و تولید کائــوچو

    شیـــرابه گیری:

    شیرابه درخت در فرآیندی به نام "شیرابه گیری" بدست می آید. به شیرابه

    تازه ای که ازدرخت خارج می شود "شیرابه نهالستان" نام دارد.  نظر به اینکه

    هزینه شیرابه گیری وجمع آوری شیرابه بیش از نیمی از کائوچوی تولیدی را به

    خود اختصاص می دهد ،بدست آوردن حداکثر میزان شیرابه در هر نوبت از عملیات

    شیرابه گیری از اهمیت خاصی برخوردار است.

    تکثیر این درختان به روش پیوندزنی انجام شده و درختانی که به طور مستقیم

    یا غیرمستقیم از یک درخت مادر به وجود می آیند "کلون" نامیده می شوند.

    به طور کلی هر یک از کلونها خواص و مشخصات معینی را دارا هستند. یک درخت

    ممکن است شیرابه بیشتری داشته باشد ولی در مقابل خطرات ناشی از باد،

    مقاومت کمی داشته و همین طور تفاوت های دیگری نظیر اختلاف مکان و شرایط

    گوناگون آب و هوایی نیز ممکن است بین آنها وجود داشته باشد. 

    مساله اصلی در فرآیند شیرابه گیری، بدست آوردن حداکثر میزان شیرابه با حداقل

    تلاش و حداقل آسیب وارده به درخت می باشد.

    در ابتدا اطلاعات اندکی در مورد نحوه ی شیرابه گیری این درختان وجود داشت.

    این اطلاعات محدود به  ایجاد شکاف هایی مایل در پوسته درخت و گرفتن شیرابه

    از آنها بود، ولی میزان شیرابه بدست آمده کم و آسیب وارد شده به درخت به میزان

    قابل توجهی بالا بود.در روشهای جدید برای شیرابه گیری یک سری برشهای دقیق به

    حالت زیکزاگ در پوسته درخت ایجاد شد. البته در آن زمان اطلاعات موجود در مورد

    سرعت رشد پوسته جدید برای ترمیم محل برش، بسیار اندک بود و برای رسیدن به

    بهترین حالت تعادل بین شدت و میزان شیرابه گیری، احیای مجدد پوسته و رشد و

    سلامت درخت به سالها تجربه نیاز بود. این روش تقریباً همان روشی است که امروزه

    استفاده می گردد. با این تفاوت که دیگر طرح زیکزاگ به کار برده نمی شود و به جای

    آن یک برش منفرد روی نیمی از محیط درخت ایجاد می شود.

    به هرحال استفاده از هر نوع سیستم شیرابه گیری، میزان ر شد درخت را به تعویق

    انداخته و سیستم های موجود نیز  از این تاثیر منفی به دور نیستند. حذف یک لایه

    نازک از پوسته بدون آسیب رساندن به درخت، میزان شیرابه دهی، زوال پوسته و

    کیفیت پوسته جدید را تحت تاثیر قرار می دهد.

    اگر عملیات شیرابه گیری در عمق کمی انجام پذیرد، سبب کم شدن مقدار شیرابه

    می شود.حداکثر میزان شیرابه از برشی تا یک میلیمتری "کامبیوم" بدست می آید.

    اگر برش به کامبیوم نفوذ کند، سبب زخمی شدن درخت می گردد و همین مساله

    باعث متورم شدن پوسته جدیدو در نتیجه، مشکل تر شدن عملیات شیرابه گیری

    بعدی می گردد.شیرابه درخت در لوله های بلندی موجود می باشد. این لوله ها به

    طور عمودی قرار گرفته و کمی مایل به راست می باشند در مورد درختی که تاکنون

    شیرابه گیری نشده است،شیرابه موجود در لوله ها شامل 60 درصد کائوچو میباشد

    و با اولین شیرابه گیری فقط مقدار کمی از شیرابه جریان پیدا می کند. با ادامه عمل

    شیرابه گیری، شیرابه رقیق تر شده و میزان جریان آن افزایش می یابد.

    غلظت معمولی شیرابه در یک عملیات شیرابه گیری منظم، دارای حدوداً 30 تا 40

    درصد کائوچوی خشک می باشد.

    عملیات شیرابه گیری در صبح زود انجام می گیرد و بسته به امکانات و شرایط محلی،

    این عملیات ممکن است برای 200 تا 300 درخت انجام پذیرفته و از هر درخت نیز امکان

    دارد دو بالن و یا بیشتر شیرابه بدست آید.

    روش کار به این ترتیب است که در ابتدا، شیرابه خشک شده موجود در محل برش اولیه

    درخت، کنده شده و در محل مخصوصی نگهداری می شود. سپس ظرف فنجانی شکل

    جمع آوری شیرابه در محل مربوطه قرار داده شده و شیاری در پوسته درخت ایجاد و

    همین عمل به ترتیب در مورد درخت های دیگر نیز انجام می گیرد. وقتی این عملیات

    به اتمام رسید، مجدداً به درخت اول که در این موقع شیرابه گیری آن به پایان رسیده

    بازگشته و ظرف حاوی شیرابه به داخل سطل خالی می شود و این کار تا زمانی که

    تمامی شیرابه جمع آوری گردد، ادامه می یابد. شیرابه جمع آوری شده در ایستگاه

    مرکزی، به داخل تانکهایی ریخته شده و به کارخانه اصلی حمل می گردد.

    به طور طبیعی شیرابه بدست آمده قبل از رسیدن به کارخانه تمایل به انعقاد دارد و این

    عمل توسط باکتری ها و آنزیم های منعقد کننده صورت می پذیرد. از شیرابه پیش انعقاد

    یافته برای ساختن کائوچوهایی با کیفیت پایین تر مانند کرپ های قهوه ای استفاده

    میگرددو از همین روست که باید سعی شود تا حد امکان از وقوع این پدیده جلوگیری

    گردد.

    علت انعقاد اولیه شیرابه این است که آنزیم ها، اسیدهای چرب را از فسفولیپیدهای

    اطراف ذرات کائوچو جدا ساخته و این اسیدها، صابونهای کلسیم و منیزیم را به وجود

    می آورند که سبب انعقاد شیرابه می گردند. برای جلوگیری از انعقاد شیرابه معمولاً از

    آمونیاک (حدوداً 1 درصد بر مبنای وزن شیرابه)، سولفیت سدیم (حدوداً 5 درصد) و

    فرمالدئید(حدود 2 درصد) استفاده می گردد. ماده آخری معمولاًٌ همراه با مقدار اندکی

    کربنات سدیم مورد استفاده قرار می گیرد.

                                                       برگرفته از کتاب کائوچوی طبیعی، ساختمان، خواص وکاربردها

                                                        تالیف: شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک