عنبیه شناسی یکی از شیوه‌های تشخیص اختلال و بیماری در بدن است که از اواسط قرن نوزدهم در مجارستان برای تشخیص اختلال‌ها و بیماری‌های انسان مورد استفاده قرار گرفته است. البته پیشینه این دانش را هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌دانند که شکل نوین آن توسط ایگناتس فون پکزلی ارائه شده است. این شیوه تشخیصی که امروزه در کنار شیوه‌های درمانی طب مکمل در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد بر این اصل استوار است که هر اندام یا ارگان بدن در سطح عنبیه چشم در ناحیه کاملا مشخص و معینی قرار دارد. براساس دانش این علم، افراد می‌توانند با بهره‌گیری از تخصص کارشناسان و متخصصان عنبیه‌شناسی زمینه‌های ژنتیک یا اکتسابی سلامت و بیماری را در خود بررسی کرده و به این ترتیب امکان و احتمال ابتلا به بیماری‌های جسمی و روحی را در بدن خود بررسی کنند. این شیوه که یکی از بی‌خطرترین و ارزان‌ترین شیوه‌های تشخیص و شناسایی بیماری‌ها در بدن است از جمله روش‌هایی است که در مکاتب طبی مختلف در جهان از قبیل طب سنتی ایران و طب سنتی چین مورد توجه  قرار  گرفته است. در این روش براساس رنگ پایه چشم، تغییر رنگ چشم و تغییر در بافت با ساختار عنبیه تشخیص بیماری‌ها صورت می‌گیرد. در این شماره از سیب سبز برای آشنایی بیشتر با این شیوه تشخیصی با دکتر مهرداد کریمی، دستیار طب سنتی و دانشجوی دکترای طب سنتی دانشگاه تهران به گفت‌وگو نشستیم.

---

تا حالا  به این موضوع فکر کرده‌اید که چشم‌‌های شما آینه‌ای برای بررسی میزان سلامت، تندرستی و نشاط شماست؟ آیا تا به امروز به اهمیت رنگ چشم‌های‌تان برای حفظ سلامت‌ جسم و روان‌تان فکر کرده‌اید؟ آیا می‌دانستید که در جهان علمی وجود دارد که با بررسی و معادله رنگ، بافت و ساختار چشم شما قادر است میزان سلامت و تندرستی جسم و روان و بیماری‌‌های احتمالی شما را مشخص کند.

این علم که از آن با عنوان عنبیه‌شناسی یاد می‌شود، سال‌هاست که توسط درمانگران و متخصصان مکاتب طب سنتی و مدرن در جهان برای تشخیص و شناسایی بیماری‌‌های جسم و روح انسان‌ها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. در این شیوه درمانی درمانگران با معاینه و بررسی مردمک، عنبیه و شبکیه بیمار با کمک دستگاه‌هایی که در اختیار دارند می‌توانند بیماری‌‌های احتمالی و اختلال‌هایی که درارگان‌‌های درونی بدن به‌وجود آمده را شناسایی و برای درمان آن‌ها به واسطه طب‌‌های مکمل و طبیعی اقدام کنند.

متخصصان عنبیه شناسی بر این باورند که چشم انسان آینه‌ای از تمام اندام‌ها و ارگان‌های درونی بدن است و بررسی و مطالعه تغییرات به‌وجود آمده در چشم از قبیل تغییر رنگ، بروز لک، تغییر اندازه مردمک، بروز هاله در اطراف مردمک یا عنبیه و... می‌تواند نشانه بروز یک بیماری در بدن افراد باشد. برای آشنایی بیشتر با این شیوه درمانی که امروزه در کشور‌های متعدد و توسط متخصصان طب مدرن و مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرد با دکتر مهرداد کریمی به گفت‌وگو نشستیم تا اطلاعات بیشتری را در این زمینه به دست آوریم.

---

در ابتدای سالهای دهه سوم قرن نوزدهم ،پسر ی مجارستانی با نام ایگناتس فون پکزلی، به طور اتفاقی یک جغد را در در باغ به دام انداخت که در جریان رها سازی او از دام، پای راست جغد شکست.همانطور که پکزلی بعدها یادآوری کرد با نگاه کردن به درون چشم درشت و واضح جغد، متوجه شدکه نشانه سیاه رنگی در عنبیه ودر موقعیت معادل ساعت 6پدیدار شده است. پکزلی پای جغد را جا انداخت واو را برای دست آموزی نگاه داشت.در طی مراقبت های مستمر جغد ودر طول درمان متوجه شد که پرده سفیدرنگی روی نقطه ونشانه سیاه درون چشم را پوشانده ونوار سفیدرنگی آن را احاطه کرده است. او بعدها فهمید که روند تشکیل بافت ترمیمی را مشاهده کرده است. سال ها بعد که پکزلی دانشجوی پزشکی جوانی بود،  با دیدن علامت سفید در موقعیت ساعت 6 در چشم یک جوان باسابقه شکستگی ساق پا بیش از پیش به یافته دوران کودکی خود اطمینان کرد ودر آن جا فرصت یافت تا هزاران بیمار را قبل وبعد از بروز بیماری هاوجراحی ها بررسی کند وحاصل این مشاهدات، تهیه وتکمیل نقشه اولیه عنبیه شد.
در سال 1866 وی طبابت را در بوداپست آغاز کرد واولین کتاب « اکتشاف در قلمروعلم طبیعی وپزشکی» منتشرکرد.

---

عنبیه شناسی همانطور که از نامش مشخص است برای شناسایی و تشخیص بیماری‌های مختلف از سوی درمانگران شیوه‌های طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین کارکرد آن در طب‌های مکمل و حتی در طب مدرن تنها برای شناسایی بیماری‌ها و احتمال ابتلای افراد به بیماری‌ها و اختلالات مختلف است. بنابراین از عنبیه شناسی نمی‌توان به‌عنوان یک شیوه درمانی مکمل که نظامی کامل برای تشخیص و درمان بیماری‌ها دارد، نام برد اما می‌توان از آن به‌عنوان یکی از شیوه‌های تشخیص بیماری در انسان یاد کرد. در این شیوه درمانگر با مشاهده رنگ سفید چشم و بررسی تغییرات به‌وجود آمده در آن برای تشخیص بیماری‌ها و اختلال‌های احتمالی اقدام می‌کند. این شیوه در مکاتب طبی مختلف از قبیل طب سنتی ایران و حتی طب مدرن در امر تشخیص و بررسی روند درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته باید توجه کرد که این رشته ماهیت درمانی ندارد ولی به لطف بنیانگذاران آن درمان‌های طبیعی و مکمل با این شیوه تلفیق شده‌اند.

---

در طب رایج نیز برای تشخیص بیماری‌ها به بررسی وضعیت اسکلرا(بخش سفید چشم)، مردمک (بخش سیاه چشم) و شبکیه (بخش انتهایی و محل گیرنده‌های بینایی) می‌پردازند. هرگونه تغییر رنگی در این مناطق نشانه بروز بیماری در فرد است. به‌عنوان مثال اختلالات کبد مانند هپاتیت باعث تغییررنگ سفیدی چشم و تمایل آن به زردی می‌شود. ابتلا به فشارخون بالا ودیابت نیز تغییرات خاصی را در ناحیه شبکیه چشم ایجاد می‌کند. علاوه بر این درمانگران با مشاهده عنبیه و تشخیص هاله در بخش بالایی آن می‌توانند احتمال ابتلا به بیماری چربی خون را در بیماران‌شان تشخیص دهند.

---

درمانگران عنبیه شناسی بر این باورند که سوء مصرف مواد‌مخدر، مصرف مواد سمی، مسمومیت و ابتلا به برخی از بیماری‌های خاص موجب تغییر اندازه مردمک چشم می‌شود. در باور عامه مردم نیز این نکته مورد توجه است که افرادی که موادمخدر یا روانگردان مصرف می‌کنند با تغییراتی در چشم به‌ویژه اندازه مردمک چشم‌ها مواجه می‌شوند. بنابراین مشاهده وضعیت چشم‌ها یکی از شیوه‌های بررسی سوءمصرف مواد است که احتمال مسموم شدن با مواد خطرناک و سمی را در بدن مورد بررسی قرار می‌دهد.

---

علاوه بر رنگ اصلی چشم، عوامل دیگری از قبیل تغییراتی که در سطح شبکیه، مردمک و عنبیه چشم قابل مشاهده است در تشخیص و شناسایی بیماری‌ها بسیار موثر است. هر یک از این تغییرات نشان‌دهنده بروز اختلال یا مشکلی در یکی از ارگان‌های بدن است. به‌عنوان مثال نقاط و لکه‌های سفید در سطح چشم نخستین مرحله شروع بیماری یا اختلال است. در این مرحله فرد از بیماری خود خبر ندارد و پس از گذشتن از این مرحله به مرور علائم بیماری در او دیده می‌شود. باید توجه داشت که در شیوه عنبیه‌شناسی ‌تنها رنگ را برای تشخیص بیماری‌ها مدنظر قرار نمی‌دهند بلکه اجزای تشکیل‌دهنده و نحوه قرارگیری فیبرهای عنبیه و فضاهای ایجاد شده میان این فیبرها نیز برای تشخیص بیماری‌ها در انسان ضروری است. به این ترتیب تعیین ساختار و علائم عمومی عنبیه، تعیین وضعیت ژنتیک و اکتسابی عنبیه و مشاهده و بررسی ظاهر عنبیه بسیار موثر است.

---

عنبیه‌شناسی یکی از ارزان‌ترین و کم‌خطرترین شیوه‌های تشخیص بیماری در جهان است. در بسیاری از کتاب‌ها و مراجع طبی نیز به این موضوع اشاره شده است که این روش علاوه‌بر کم خطری و هزینه‌های کم، بدون درد بوده و یکی از سریع‌ترین شیوه‌ها برای تشخیص بیماری و بروز اختلال‌های احتمالی در جسم و روان بیماران است. در این شیوه درمانگران پس از تشخیص بیماری براساس اصولی که وام گرفته از مکتب‌های طب مکمل است به بیمار شیوه درمانی ارائه می‌دهند و با شروع درمان میزان بهبود و چگونگی روند درمان را از طریق بررسی و معاینه عنبیه تحت‌نظر قرار می‌دهند.

---

لازم است افراد چشم آبی مصرف روغن زیتون و کتان را در برنامه غذایی خود بگنجانند. این افراد بهتر است از مصرف بیش از حد انواع گوشت، پنیر، شیر و خامه پرهیز کرده و این مواد‌غذایی را کمتر در سبدغذایی روزانه خود داشته باشند. نوشیدن قهوه، چای و نوشیدنی‌های بسیار شیرین نیز از دیگر مواردی است که در برنامه غذایی این گروه باید گنجانده شود. به گفته درمانگران شیوه‌های طبیعی، درمان با گیاهان دارویی مانند قاصدک، گزنه و بومادران از جمله بهترین دارو برای افراد چشم آبی محسوب می‌شود تا از آن برای پاکسازی درونی بدن استفاده کنند.

---

عنبیه بخش رنگی چشم هر فرد است که مانند سرانگشتان طرحی خاص و منحصر به‌ فرد است. به این معنا که عنبیه هر انسانی مانند سرانگشتان او به شخص وی تعلق دارد و از آن می‌توان برای شناسایی و تشخیص هویت استفاده کرد. در هر یک از عنبیه‌ها 28 هزار پایانه عصبی وجود دارد که به واسطه غده تالاموس در مغز به تمامی ارگان‌ها و اندام‌ها مرتبط است. در این بخش 4 لایه فیبری و عروقی وجود دارد که در عنبیه‌شناسی و تشخیص بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بروز تغییرات در این لایه‌ها با کمک میکروسکوپ و با مهارت متخصص عنبیه‌شناسی قابل رویت است، بنابراین باید توجه داشت که عدم‌وجود تغییر در ظاهر چشم نمی‌تواند به تنهایی نشانه سلامت جسم و روح انسان باشد بلکه ممکن است تغییراتی در لایه‌های عنبیه وجود داشته باشد که با چشم غیرمسلح امکان بررسی و شناسایی آن‌ها امکان‌پذیر نباشد.

---

براساس تحقیقات و مشاهدات درمانگران و متخصصان عنبیه‌شناسی، احتمال ابتلا به سرماخوردگی، گلودرد و التهاب لوزه در افرادی که چشم‌های آبی دارند زیاد است. این افراد که غالبا در نیم کره‌شمالی زمین و در آب و هوای سرد زندگی می‌کنند استعداد زیادی برای ابتلا به بیماری‌هایی از قبیل سندرم روده تحریک‌پذیر، التهاب مثانه، اگزما و دردهای مفصلی دارند. از این‌رو به توصیه درمانگران لازم است این افراد نسبت به تخلیه و پاکسازی لنفاوی خود در طول سال اقدام کنند تا کمتر در معرض ابتلا به این بیماری‌ها قرار گیرند.

---

رژیم متناسب برای افزایش توان و ایمنی افرادی که چشمان قهوه‌ای رنگ دارند، مصرف میوه‌های قرمز رنگ و سبزی‌هایی به رنگ سبز تیره است. این افراد بهتر است از مصرف شکر تصفیه شده، چربی‌های اشباع شده و روغن‌های حاوی کلسترول پرهیز کنند یا مصرف آن‌ها را در برنامه غذایی خود به حداقل برسانند. از طرفی مصرف سیر، زنجبیل و فلفل در برنامه غذایی این گروه تاثیر زیادی دارد زیرا این مواد موجب تقویت سیستم گردش خون شده و برای این گروه بسیار موثر است. افرادی که چشمان آن‌ها قهوه‌ای رنگ است باید به‌شدت از استرس و تنش‌های محیطی پرهیز داشته باشند زیرا این موارد موجب بالا رفتن کلسترول و فشار خون در آن‌ها می‌شود.

---

مصرف گیاهانی مانند زنجبیل، جنسینگ و سیر نیز از دیگر مواد طبیعی است که در تقویت و افزایش توان سیستم ایمنی افرادی که چشم آبی هستند، موثر است. متخصصان و درمانگران بر این باورند که ورزش‌هایی مانند شنا، حرکات کششی ذهن و جسم(یوگا)، تای‌چی و دیگر تمرین‌های تنفسی و تمرکزی نیز برای این افراد بسیار سودمند است. از طرفی استفاده متوالی از آب گرم و سرد هنگام استحمام تاثیر زیادی در تنظیم جریان خون و لنف بدن دارد و به افزایش ایمنی جسم این گروه کمک می‌کند.

---

افرادی که چشم‌های سبز دارند در 2 گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول چشمان‌شان کاملا سبز رنگ است و گروه دوم افرادی هستند که رنگ چشم‌های آن‌ها در بخش مرکز قهوه‌ای و در محیط سبز رنگ است. در این حالت هر چه میزان سبزی چشم بیشتر باشد از ویژگی‌های گروهی که چشمان سبز دارند بیشتر بهره می‌برند و اگر رنگ قهوه‌ای چشمان‌شان بیشتر باشد ویژگی افرادی که چشمان قهوه‌ای رنگ دارند در آن‌ها زیادتر است.

---

یکی از مهم‌ترین نکاتی که این افراد باید به آن توجه کنند تقویت دستگاه گوارش و حفظ تعادل آن است. کبد، کیسه صفرا و لوز المعده از جمله مهم‌ترین ارگان‌ها در بدن این افراد است که باید همواره نسبت به صحت و سلامت آن‌ها توجه داشته باشند. زیرا دستگاه گوارش در این گروه تمایل به تنبلی و کندی دارد. بنابراین درمانگران معتقدند که این افراد باید از خوردن غذاهای سنگین یا خوردن چند غذا با هم پرهیز کنند.

---

افرادی که بیماری‌های کبد دارند بهتر است از مصرف چربی‌های اشباع شده پرهیز کنند و وعده‌های غذایی را سر ساعت و با آرامش به دور از فشار و استرس میل کنند. مصرف میوه‌هایی از خانواده تمشک و همین‌طور گیاهانی با طعم گزنده در حفظ سلامت و افزایش ایمنی این گروه بسیار موثر است. به گفته درمانگران؛ گنجاندن گیاه دارویی افسنتین، پوست لیمو و نارنج را برای افرادی که رنگ چشم سبز و قهوه‌ای دارند بسیار مفید می‌دانند. علاوه بر این افرادی که چشم سبز(رنگ‌چشم این افراد مخلوط است)دارند می‌توانند از مرزنجوش، نعنا و گیاه به لیمو در سبد غذایی خود مصرف کنند تا به این ترتیب گازهای روده را در بدن‌شان کنترل کرده و کاهش داده و هضم بهتری داشته باشند. ورزش حرکات کششی ذهن و جسم (یوگا) یکی از بهترین ورزش‌ها برای این گروه محسوب می‌شود.

---

بنا به نظریه عنبیه شناسان افرادی که چشمان قهوه‌ای رنگ دارند استعداد ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، چربی خون، سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا و برخی از تومورها را دارند. این افراد در آب و هوای مناطق سردسیر به‌دلیل تاثیر سرما بر گردش جریان‌خون‌شان دچار اختلال در سیستم گردش خون شده و با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. بنابراین به‌طور طبیعی این افراد در شرایط آب و هوایی گرم شرایط سازگارتری دارند. زنانی که در این گروه قرار می‌گیرند و چشم‌های قهوه‌ای رنگ دارند غالبا قاعدگی‌های پرحجم با لخته‌های تیره رنگ مشاهده می‌کنند.