کاراموزی

پتروشیمی شیراز واحد اوره

-1  تاریخچه صنعت پتروشیمی در جهان:

تعیین تاریخ دقیق شروع پتروشیمی امری مشکل است. اطلاعاتی که در این مورد در دسترس می باشد تاریخ معینی را مشخص نمی کند و فقط حدودی را نشان می دهد.

مثلاً گفته شده است که آلمانها و بعد از روسها قبل از جنگ جهانی اول تری نیتروتولوئن (تی ان تی) را که یک ماده منفجره می باشد از طریق ترکیب ازت با محصولات نفتی که دارای هیدروکربورهای آروماتیک زیاد می باشند بدست آورده اند. درهمین زمان در اروپا صابونهای اسید نفتینیک و مخلوط اسید نفتینیک و سولفوئیک بعنوان محصولات جانبی پالایشگاه کشف گردید که بعنوان مواد پاک کننده، مرطوب کننده و غیره مورد استفاده قرار می گرفت.

احتمالاً می توان گفت که بهره برداری تجاری از محصولات پتروشیمی درسال 1918 شروع شد. در این سال در آمریکا از پروپیلن استحصالی از گازهای پالایشگاه پروپانول تهیه گردید و بعد از این تاریخ تعداد دیگری از محصولات پتروشیمی مانند استن از طریق آب گیری ایزوپروپانول، کلروراتیلن، کلریدرین و اکسید اتیلن از اتیلن اتانول آمین و اتیلن گلیکول از اکسید اتیلن تهیه گردید. کلیه این محصولات موارد استعمال زیادی از قبیل حلال، ضد یخ و غیره در صنعت ایجاد نمودند.

در سال 1926 متانول، استالدئید و فرمالدئید ازطریق اکسیداسیون ناتمام گاز طبیعی تهیه کرد. درسال 1930 نه تنها تعداد دیگری محصولات پتروشیمی تولید شد بلکه عمل پلیمریزاسیون و الکیلاسیون نیز در این سال کشف گردید. دراین دوران آمونیاک برای تولید مواد منفجره، تولوئن برای تهیه (تی ان تی) و بوتادین و استیرن برای تولید لاستیک مصنوعی به مقدار زیادی از نفت تولید شد. همچنین تکنولوژی تولید مواد شیمیایی از نفت و گاز طبیعی پیشرفت سریعی نمود. باید توجه داشت که در سالهای 1930 که دوران توسعه محصولات پتروشیمی بود محصولات کشاورزی و ذغال سنگ پایه و اساس عده زیادی از محصولات شیمیایی را تشکیل داد لیکن قیمت این محصولات بعلت افزایش هزینه کارگر رو به توسعه بود در صورتیکه قیمت فروش نفت تقریباً ثابت ماند. و با مزایای فنی دیگر که نفت برای تولید مواد پتروشیمی دارد نتیجه این شد که این ماده اولیه جایگزین زغال سنگ و محصولات کشاورزی گردید.

امروزه صنعت پتروشیمی یکی از صنایع بزرگ و پیچیده جهانی را تشکیل می دهد برای تولید محصولات پتروشیمی مراحل مختلفی لازم است که عبارتند از تولید محصولات اصلی و یا بنیان گذار که تعداد انها نسبتاً محدود بود و هریک پایه محصولات متعدد دیگری را تشکیل می دهند معمولاً این محصولات بنیان گذار در کارخانه های دیگر به مواد دیگری تبدیل می شوند که برای استفاده در کارخانه های تولید محصولات نهائی بکار می روند بطور کلی مسیر تبدیل ماده اولیه به محصولات نهایی را بدین صورت است (شکل زیر) که ماده اولیه بترتیب توسط یک شرکت نفتی، یک شرکت شیمیایی و یک شرکت سازنده تغییر داده و به محصولات نهایی تبدیل می گردد.

1-2- سابقه صنعت پتروشیمی در ایران

صنعت پتروشیمی در ایران برای اولین بار در سال 1342 با بهره برداری از مجتمع کودهای شیمیایی در مرودشت شیراز آغاز گردید و از آن به بعد با تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی در اوایل سال 1344 و احداث مجتمع های متعدد در کشور به سرعت توسعه یافت به طوریکه در حال حاضر جمع سرمایه گذاری در این صنعت بالغ بر 300 میلیارد ریال و تعداد کارکنان آن متجاوز از 8000 نفر گردیده اند. پس از انقلاب خط مشی و سیاستهای شرکت برای صنایع پتروشیمی با توجه به نقش این شرکت به عنوان مجری صنایع پایه و مادر در تولید مواد بنیادی و استراتژیک و همچنین طرحهای صادراتی به طور کلی مورد تجدید نظر قرار گرفت. ایوان برای اولین بار در سال 1338 اقدام به احداث یک کارخانه کود شیمیایی در مرودشت شیراز نمود. سرمایه گذاری این طرح بالغ به 900/2 میلیون ریال بوده است.

بهره برداری از کارخانه در سال 1342 آغاز و پس از تاسیس شرکت های صنایع پتروشیمی به این شرکت واگذار شد. علاوه بر واحدهای تولید کودشیمیایی واحد تولید کربنات و بی کربنات دو سود در سال 1352 و تری پلی فسفات سدیم و کودهای مخلوط در اوایل سال 1355 مورد بهره برداری قرار گرفتند. کلیه محصولات این مجتمع تماماً درباراز داخلی به فروش می رسند. واحدهای تری پلی فسفات سدیم و کودهای مخلوط از بدو راه اندازی با مشکلات عدیده ای رو به رو بوده ولی با کوششهایی که از اواخر سال 1358 تاکنون به عمل آمده در صورت تامین اسید فسفریک با مشخصات مورد نیاز و اصلاحات پیشنهادی ظرفیت تولید واحد فوق به ظرفیت اسمی نزدیک خواهد شد این پیشنهاد مستلزم سرمایه گذاری معادل 2850 میلیون ریال می گردد که در صورت موافقت طی سالهای آینده انجام خواهد گرفت. 

بطور کلی فعالیت های صنایع پتروشیمی در ایران را می توان در دو بخش زیر بیان نمود:

-مجتمع ها و واحد های موجود شرکت ملی صنایع پتروشیمی

-واحدهای موجود در سایربخشها

مجتمع ها و واحد های موجود شرکت ملی صنایع پتروشیمی

عملیات شرکت ملی صنایع پتروشیمی در حال حاضر در قالب هفت واحد تولیدی بشرح زیر انجام می گردد:

مجتمع پتروشیمی شیراز

مجتمع پتروشیمی رازی

مجتمع پتروشیمی آبادان

مجتمع پتروشیمی ایران-نیپون

کارخانه کربن ایران

کارخانه پولیکا

1-4- صنایع پتروشیمی

هیدروکربن های موجود در نفت خام و یا موجود در گاز طبیعی در طی یکی سری فرآیند های پتروشیمیایی نهایتاً به محصولات بسیار متنوعی که مورد نیاز زندگی بشر امروز می باشند تبدیل می گردند.

با تشکر از تمامی کسانی که تجربیاتشان را به ما هدیه دادند

مهندس لیراوی زاده.مهندس عسکری.مهندس هنرکاری.

آقایان ارشدی.سلحشور.فتاحی. موسوی.ذریه.رضایی.زارع.

استخر.صفرپور.حسینی...