لوله های پلی اتیلن دریچه دار آبیاری سطحی
روش نوین آبیاری
 
استفاده از لوله های دریچه دار جهت بهبود روشهای آبیاری سطحی به ویژه آبیاری ردیفی ازدهه 1960میلادی دردنیا رواج یافت. لوله های اولیه ازجنس آلومینیوم ساخته می شدند، اما با پیشرفت صنایع پتروشیمی و تولید مواد پلیمری و پی وی سی ، به تدریج این مواد جایگزین آلومینیوم شده وسیستمی بسیار مقرون به صرفه ، سبک وکارآمد را پدیدآوردند که قادر بود جایگزین جوی ها وکانال های سنتی درسیستم رایج آبیاری سطحی گردد. لوله دریچه دار پلی اتیلن
 
لوله های دریچه دار عبارتست از لوله های پلی اتیلن مجهز به دریچه های قابل تنظیم که بعنوان مجاری درجه 4 می توانند جایگزین مناسبی برای کانالهای خاکی گردند . در این سیستم آب بجای نهر خاکی در لوله جریان داشته و تلفات ناشی از نشت آب در کانالهای خاکی به حداقل خواهد رسید . این لوله ها که در کلاف های 100 و 200 متری ساخته می شود ، بوسیله گیره مخصوص به دهانه خروجی آبگیر و یا به یکدیگر متصل شده و در امتداد طول قطعه آبیاری به طول مناسب مستقر می گردد . لوله ها در فواصل معین مجهز به دهانه های خروجی آب ( دریچه ) می باشند و مقطع دهانه هر دریچه بوسیله کلاهک مخصوص قابل تنظیم است . بطوریکه مقدار جریان خروجی از هر دریچه را می توان متناسب با مقدار مورد نیاز با مقدار مورد نیاز ( حداکثر 5/2 لیتر در ثانیه ) تنظیم نمود .
 
نتایج و مباحث ارائه شده در این مقاله بیانگر این مطلب می باشد که استفاده از لوله های دریچه دار ابزار اصلی برای بهبود سیستم های آبیاری سطحی بشمار می آید . طراحی مناسب لوله های دریچه دار به همراه تسطیح دقیق ، می تواند یکنواختی توزیع آب و ذخیره آب آبیاری را در اراضی زراعی و باغی بهبود ببخشد . در حالیکه تولید محصول نیز در مقایسه با روش آبیاری سطحی سنتی به طور چشمگیری افزایش می یابد . بعبارت دیگر در مقابل روش های آبیاری سطحی سنتی ، سیستم لوله های دریچه دار دارای مزایای همچون یکنواختی بیشتر در توزیع آب ، کاهش مقدار آب آبیاری و همچنین حفظ انرژی بدون تاثیر در بازدهی محصول را می باشد . همچنین این سیستم دارای قابلیت فراوانی از جمله انعطاف پذیری ، بهره برداری آسان ، نیاز کم نیروی کارگری و جابجایی آسان می باشد. لوله پلی اتیلن دریچه دار
 
از آنجا که در بسیاری از مناطق کشور آب با کیفیت پایین ( فیزیکی – شیمیایی ) بعنوان یک منبع آب قابل دسترس برای استفاده در محصولات کشاورزی مطرح می باشد که سیستمهای آبیاری تحت فشار (قطره ای و بارانی ) بدلیل غلظت بالای مواد نمی توانند برای آبیاری با این نوع آب ها مورد استفاده قرار گیرند ، سیستم لوله های دریچه دار برای آبیاری اراضی تحت پوشش می تواند بدون کاهش راندمان و مشکلات تخریب سیستم ، برای اینگونه آبها به ویژه با غلظت مواد رسوبی با اطمینان بکار برده شود
 
استفاده ازلوله های دریچه دار در کشت های ردیفی دارای مزایای متعددی است که درذیل به تعدادی ازآنها اشاره می شود:
 
    1- لوله‌های دریچه‌دار به علت کاهش نفوذ عمقی وتبخیر سطحی آب حین انتقال وتوزیع درزمین های زراعی ، موجب حداقل 35-30 درصد صرفه جویی درمصرف آب می گردند.به این ترتیب راندمان آبیاری ردیفی به 70-60درصد افزایش یافته و با حذف کانال ها وجوی های خاکی مورد نیاز در آبیاری سنتی ،10درصد به سطح زیرکشت مزرعه افزوده می‌گردد.
 
    2- لوله‌های جدید ازجنس مواد پلیمری بسیار سبک وکم حجم بوده ، به راحتی قابل انتقال وجا به جایی هستند. می‌توان پس از اتمام یک فصل کشت آنها راجمع آوری ودر محلی نگهداری نمود ودرفصل بعد مجدداً مورد استفاده قرارداد. استفاده ازلوله پلی اتیلن نیاز به ایجاد آب بند، خرید سیفون و کارگذاشتن پلاستیک در دهانه جوی ها را برطرف می‌کند. لوله پلی اتیلن دریچه دار
 
    3- درآبیاری با استفاده ازلوله‌های دریچه‌دار پلی اتیلن برخلاف جوی‌های سنتی ، مشکل آب بردگی و.... ایجاد نشده و به علت سهولت و سرعت کاربرد، یک نفرآبیار قادر است کار سه نفر را انجام دهد. همچنین مانع از انتقال بذر و علف هرز از طریق جریان آب به مزرعه می‌شود و هزینه‌های خرید علف کش، سمپاشی و دفع مکانیکی علف‌های هرز در مزرعه کاهش می‌یابد.
 
    4- لوله‌های دریچه‌دار پلی اتیلن از فرسایش سطحی خاک جلوگیری می‌کند. به دلیل صیقلی بودن جداره داخلی لوله ها سبب انتقال سریع آب در زمین زراعی شده ، راندمان آبیاری را افزایش می‌دهند. نوع آب از نظر املاح و مواد نامحلول موجود درآن ، هیچ گونه تأثیری درکارکرد این سیستم ندارد. نیازی به استفاده ازموتور و پمپ نداشته ، آب با استفاده از نیروی شیب ثقلی زمین و با حداقل فشار ممکن درمزرعه منتقل می‌شود.
 
    5- لوله های دریچه‌دار پلی اتیلن قادرند عمل توزیع و انتقال کودهای شیمیایی را از طریق جریان آب به انجام رسانده ،راندمان مصرف کود را افزایش دهند. به این طریق هزینه‌های خرید کود و کودپاشی درمزرعه تا 40 درصد کاهش می‌یابد. همچنین مانع از ایجاد رطوبت ناخواسته درسطح مزرعه و باغ گردیده و درنتیجه ازشیوع بیماریهای قارچی ، انگلی ، و... درمزرعه ممانعت می‌گردد. لوله پلی اتیلن دریچه دار
 
نصب ،راه اندازی وکاربرد این سیستم بسیار آسان است و نیاز به دوره های آموزشی خاصی ندارد و هزینه تعمیر و نگهداری آن ناچیزاست . همچنین لوله ها پس از استهلاک قابل بازیافت بوده ، بقایای آن سبب آلودگی محیط زیست نمی‌گردد. این لوله ها در زراعت‌های مختلف وهمچنین در باغات میوه جهت آبیاری قابل استفاده است . می توان از آنها بدون نصب دریچه وصرفا برای انتقال آب درصنایع ، کاخانجات ، دامداریها و گلخانه ها نیز استفاده کرد. لوله های دریچه دار در مقایسه با سایر سیستم های نوین آبیاری، بسیارکم هزینه بوده واجرای آن تقریبا برای کشت تمامی محصولات زراعی و حتی درزمین های کوچک و خرده مالکی مقرون به صرفه است.
مقایسه کارایی روش آبیاری سطحی با لوله های دریچه دار
 
ردیف
     
 
روش آبیاری سطحی (ردیفی) معمولی
     
 
روش آبیاری سطحی با لوله های دریچه دار
 
1
     
 
به احداث کانال و جوی خاکی به عرض 4-3 متر و به طول سرتاسر مزرعه نیاز دارد
     
 
به کانال و جوی خاکی نیازی نیست و بجای آنها می توان از لوله های دریچه دار استفاده نمود
 
2
     
 
نفوذ عمقی و تبخیر سطحی آب در کانالهای و جویهای خاکی فراوان است
     
 
نفوذ عمقی و تبخیر سطحی آب با استفاده از لوله های پلی اتیلن وجود ندارد
 
3
     
 
راندمان مصرف آب حداکثر 40-35 درصد می باشد
     
 
دراثر حذف کانالها و جویهای خاکی داخل مزرعه راندمان مصرف آب به بیش از 70درصد افزایش می یابد
 
4
     
 
سرعت آبیاری کم است
     
 
سرعت آبیاری بخصوص درخاک آب مزرعه بالا می باشد
 
5
     
 
آبیاری شبانه بسیار مشکل و با راندمان کمتر از روز انجام پذیر است
     
 
آبیاری شبانه بسیار راحت و تفاوتی با راندمان آبیاری روزانه ندارد
 
6
     
 
توزیع کود در مزرعه مشکل و با راندمان پایین میسر است
     
 
امکان استفاده از روش کود آبیاری و تزریق کود داخل شبکه و در نتیجه پخش یکنواخت آن وجود دارد
 
7
     
 
کانالها و جویهای خاکی بخصوص وقتی خیس و گل آلود باشند مانعی درجهت رفت و آمد تراکتور و ادوات کشاورزی خواهند بود
     
 
به علت حذف جویهای خاکی ، رفت و آمد تراکتور و ادوات کشاورزی بسیار آسان خواهد شد
 
8
     
 
آبیاری با استفاده از پلاستیک و سیفون و غیره مشکل است
     
 
سهولت آبیاری فقط با باز و بسته کردن دریچه های هیدروگیت امکان پذیر می گردد
 
9
     
 
بذر علفهای هرز توسط جویهای خاکی داخل مزرعه در سرتاسر مزرعه منتشر خواهد شد
     
 
به علت حرکت آب درداخل لوله پلی ایتلن بذر علفهای هرز در مزرعه پخش نخواهد شد
 
 
 
لوله‌های پلی ایتلن دریچه دار به سرعت و سادگی قابل نصب است و بر اساس آمارهای گرفته شده برای محصولات مختلف نتایج زیر را بدست داد : لوله دریچه دار
 
• تقریباً 25 تا 30 درصد صرفه جویی در مصرف آب و انرژی.
• تقریباً 30 درصد صرفه جویی در مصرف کود .
• تقریباً 40 درصد صرفه جویی در هزینه های کارگری .
• تقریباً 10 درصد محصول بیشتر به لحاظ آبیاری مناسب .
• کاهش مصرف علف کش ها .
• راحتی بکارگیری ماشین آلات در مزارع به لحاظ اینکه مانعی در سطح مزرعه وجود ندارد
 
«برگرفته شده از انجمن علمی گروه مهندسی آب رازی کرمانشاه »
 
روش اتصال لوله و اتصالات پلی اتیلن
    مقاله لوله های دریچه دار آبیاری سطحی را از اینجا دانلود کنید