کله گاه
به روایت اللّه قلی منصوری
اندکی بعد ازروستای «شول» محل کوچکی به نام «کله گاه» واقع است. این روستا دارای 20 خانوار جمعیت می‌باشد و درزیردست جاده ی شول به دلخان، به روی یک تپه قرارگرفته است. حدود 200 سال سابقه دارد، ساکنین آن شامل دوتیره ی شولی وعشایر می باشند. گروه شولی ازاعقاب محمد علی خان بزرگ هستند، او دارای فرزندان پسر به نامهای «ملاّقربان علی خان» و «ابراهیم خان» بود. «ملاّقربان علی خان» درزمان خود کلانتر ایل خان بزرگ درسراسر تنگ شول وقسمتی ازکامفیروز بود، بنابه عللی بین اوو ایلخان بزرگ اختلاف افتاد، ایلخان «ملاّقربان علی خان» را برکنار نموده وبه جای او ملاّ براتعلی را که درآن موقع جوان با سواد وفهمیده بود، به کلانتری برگزید، ازهمین جا اختلاف بین «ملاّقربان علی خان» با ملاّبراتعلی هم سرایت کرد وسالها ادامه یافت، سرانجام ملاّ براتعلی بادختر «ملاّقربان علی خان» ازدواج کرد واختلاف شان برطرف گردید. دراین موقع 3 دانگ ازاراضی «کله گاه» ملک «ملاّقربان علی خان» و «ابراهیم خان» بود .
«ملاّقربان علی خان» پسری داشت به نام «ملاّداراب خان» که اقدام به تأسیس یک باب قلعه درمحل «کله گاه» نمود، مدتی درآن قلعه اقامت کرد، اما براثر اختلافات نتوانست دوام بیاورد، مجددا به شول برگشت ومابقی عمرخودرا درآن جاگذراند، قلعه ی کله گاه خالی ازسکنه شد، چنان که روبه تخریب نهاد، سا ل ها گذشت تا این که مجدداتوسط میرزاخان وملاّ سلطان علی ازنوتأسیس گردید. میرزاخان پسر «ابراهیم خان» بود، دیگرپسران او عبارت بودند از: آقاخان، سهراب خان، وکریم خان. آنها درآن جا قلعه ی دارای 4برج برپانموده وخود درآن ساکن شدند . درآن موقع 3 دانگ دیگر ازاراضی «کله گاه» متعلق به «صولةالسّلطنة قشقایی» برادر «صولةالدولة» بود، بعدا سهم «صولةالسلطنة» به پسرش عزت اللّه خان قشقایی رسید، وسهم ابراهیم خان به پسرانش تعلق گرفت، به مرور بین ورثه ی ابراهیم خان با عزت اللّه خان قشقایی اختلافاتی بروز کرد . دربین آن 4 پسر ابراهیم خان، ملاّمیرزاخان فردی زرنگ وبزن بهادُربود. بین او وعزت اللّه خان سالها دعوی ملکی جریان داشت. موقعی که دفاتر ثبت اسناد درشیرازبرقرارشد، ملاّمیرزاخان ازشیرازنقشه بردار وکارشناس دعوت نموده واملاک «کله گاه» را نقشه بردای وتعیین حدود نمود. چنان که اکنون شایع است که طول سند نقشه برداری ومالکیت املاک «کله گاه» به 18 مترمی رسد، ولی این سند 18 متری فعلا دردست رس نیست . ملاّمیرزاخان علاوه براراضی «کله گاه» املاک زیادی درجیدرزار، بنو، لیرمنجان وجاهای دیگر به دست آورد که بعدازخودش به فرزندانش هریک غلام حسین ویداللّه، وپسربرادرش " علی برات خان " به ارث رسید. قسمتی ازاین املاک درجریان اصلاحات ارضی تقسیم شد . می‌گویند میرزا خان بااین که دارای سوادآن چنانی نبود، لکن دراثر ممارست وآمد ورفت بامراکزاداری وثبتی ازچنان مهارتی برخوردارشده بود که هیچ کس نمیتوانست جلودارش بشود، اوهرجازمین خالی میدید فورا اقدام به ثبت آن به نام خود میکرد. کار میرزاخان چنان بالاگرفت که خوانین دربرابر او عاجزآمدند، ناچار به فکر طرح ونقشه افتادند، بااو سردوستی گرفتند، درنهایت دریکی ازدعوتیها به داخل غذای او زهر ریخته وبدین طریق مسمومش کردند .
چنان که اشاره شد، ازمیرزاخان دوپسر به نام های غلام حسین ویداللّه ابراهیمی باقی مانده اند؛ اکنون نوه هاونتیجه های دختری وپسری آن مرحوم به بیش از 100 نفرمی رسند، بزرگ ترین افتخار روستای «کله گاه» شهید عباداللّه ابراهیمی (که دارای کشف وکرامات می‌باشد) ازنوههای پسری مرحوم ملاّمیرزا خان است. همچنین ازنوههای دختری مرحوم میرزاخان، بسیجی فعال آقای " اللّه قلی منصوری " است که اکنون مسئول شرکت تعاونی روستای ده کهنه می‌باشد .
