ذخایر رو به کاهش ایزوتوپ های پزشکی این نگرانی را به وجود آورده است که دیگر بسیاری از آزمایش های مورد نیاز بیماران امکان پذیر نخواهد بود

امسال بسیاری از راکتورهای هسته ای اوضاع مناسبی ندارند، راکتور "چاک ریور"در اونتاریو حتی یک ولت برق نیز تولید نمی کند و مدت هاست که بی استفاده مانده است.اما اگر همین راکتور در بهار امسال کاملا تعطیل شود بحرانی چند میلیارد دلاری برای این صنعت پدید خواهد آمد.این راکتور قبل از این حدود دو سوم کل مولیبدنیوم آمریکا را تولید می کرد.ایزوتوپی که برای حدود 16 میلیون آزمایش پزشکی در سال کاربرد دارد، در تابستان امسال اوضاع بدتر شد، راکتوری در هلند که یک سوم دیگر نیاز آمریکا را تامین می کرد به دلیل تعمیرات برای مدت یک ماه تعطیل شد.
تصویربرداری هسته ای (Nuclear imaging)فرایندی است که روزانه ده ها هزار نفر از بیماران از آن برای تشخیص درمان عوارض قلب، کلیه، استخوان ها، سیستم تنفسی، مغز و سایر اندام ها استفاده می کنند.پزشکان این ایزوتوپ را به بدن بیمار تزریق کرده و سپس به کمک یک دوربین حساس به تشعشع تومورها و انسدادهای خونی موجود در بدن بیمار را مکان یابی می کنند.ایزوتوپ مولیبدنیوم در 80 درصد آزمایش های پزشکی کاربرد دارد و در غیاب این ایزوتوپ، ایزوتوپ دیگری به نام تکنتیوم 99 مورد استفاده قرار می گیرد که اگرچه انرژی لازم برای تصویربرداری را فراهم می کند، اما چون عمر کوتاهی دارد پس از 24 ساعت عملا دیگر در بدن بیمار وجود نداشته و نمی توان چندان روی آن حساب کرد.علاوه بر این مولیبدنیوم می بایست پس از گذشت چند روز از تولید مورد مصرف قرار گیرد و فقط چند روز می توان آن را ذخیره کرد.
حال که این دو راکتور هم از کار افتاده اند، M99 عملا نایاب شده و تنها حدود 10 درصد از آن فعلا در اختیار پزشکان قرار دارد.به این ترتیب بسیاری از اعمال تصویربرداری هسته ای در آمریکا لغو شده و مشکلات فراوانی برای بیماران به وجود آورده است.برخی از این تصویربرداری ها، نظیر عمل تشخیص سرطان سینه عملا روش جایگزین دیگری ندارد و اختصاصا می بایست از این طریق انجام شود.

در حال حاضر 5 راکتور در سطح جهان این ایزوتوپ را تولید می کنند که همگی به مرحله فرسودگی رسیده اند.عمر مفید یک راکتورعلمی 40 تا 50 سال است.راکتور چاک ریور هم اکنون 52 ساله است.راکتور مستقر در کشور هلند نیز 47 سال از عمرش می گذرد.سه راکتور دیگر در فرانسه، آفریقای جنوبی و بلژیک به ترتیب در42، 43 و 47 سالگی خود هستند.در سال 1986 دولت کانادا تلاش کرد با ساخت یک مجموعه با دو راکتور بزرگ نمونه ای برای جایگزینی آنها ایجاد کند اما مهندسان مجموعه، تابستان گذشته متوجه سه ایراد مهم در راکتورها شدند و پس از صرف بیش از 600 میلیون دلار، یعنی چند برابر بودجه اولیه، دولت کانادا رسما توقف این پروژه را اعلام کرد و آن را کنار گذاشت.
بعد از این تصمیم، شرکتی دیگر در آمریکا طرحی را برای راه اندازی راکتوری دیگر آغاز کرده که می تواند نیمی از نیاز بازار آمریکا را برآورده کند، امسال نیز در کنگره آمریکا طرحی 163 میلیون دلاری برای بازسازی راکتور دانشگاه میسوری اعلام وصول شده تا نیمی از نیاز صنعت پزشکی آمریکا را تامین کند.دولت کانادا احتمالا همین نیروگاه چاک ریور را نیز تعطیل خواهد کرد و جهان یک بار دیگر با مشکل تامین ایزوتوپ مواجه خواهد بود.اگرچنین اتفاقی بیفتد احتمالا روش های تشخیص به دوره قبل از رادیواکتیو بر می گردد.بسیاری از بیماران نیزترجیح می دهند مرحله تشخیص را رهاکرده و یکسره بدن خود را در اختیار جراحان قرار دهند، چرا که اساس سرطان شوخی بردار نیست و نمی توان منتظر ماند تا بافت سرطانی به انتشار و بزرگ شدن خود در بدن ادامه دهد.

منبع:پاپیولار ساینس، نوامبر 2009 منبع:دانشمند شماره559